***ΣΕΛΙΔΕΣ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ***: Σινεμά και DVD 3: Gran Torino (2008)

Σάββατο 23 Μαΐου 2015

Σινεμά και DVD 3: Gran Torino (2008)

ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Κλιντ Ιστγουντ. Σενάριο: Νικ Σκενκ, Ντέιβ Γιόχανσον.

Ηθοποιοί: Κλιντ Ιστγουντ, Κρίστοφερ Κάρλι, Μπι Βανγκ, Ανι Χερ. 116'

Δεν νομίζω πως στις μέρες μας υπάρχουν πολλοί που εξακολουθούν να πιστεύουν πως ο Κλιντ Ιστγουντ είναι ένας αφελής, στενοκέφαλος σταρ, αντίγραφο του βίαιου πιστολά των σπαγγέτι γουέστερν ή του μπάτσου του «Βρώμικου Χάρι». Εδώ και 40 σχεδόν χρόνια, σε μια σειρά εξαιρετικών ταινιών που σκηνοθετεί, και σε πολλές πρωταγωνιστεί («Οι γέφυρες του Μάντισον», «Οι ασυγχώρητοι», «Μεσάνυχτα στον κήπο του καλού και του κακού», «Σκοτεινό ποτάμι», «Million Dollar Baby», «Οι σημαίες των προγόνων μας», «Η ανταλλαγή» κ.ά.), έχει δείξει πως είναι ένας από τους πιο σοβαρούς και πρωτότυπους σκηνοθέτες του Χόλιγουντ. Σκηνοθέτης που καταπιάνεται με μερικά από τα πιο επίκαιρα, μαζί και συναρπαστικά θέματα της αμερικανικής κοινωνίας: από το φυλετικό και τον ρατσισμό μέχρι την κοινωνική καταπίεση, τον πόλεμο και τον αντίκτυπό του, αλλά και το αμερικανικό όνειρο και τη διαστρέβλωσή του.

Αν σήμερα υπήρχε ένας σκηνοθέτης αντίστοιχος του Τζον Φορντ, αυτός σίγουρα θα ήταν ο Κλιντ Ιστγουντ. Τώρα, στα 78 του χρόνια, με την ταινία του «Gran Torino», ο Ιστγουντ αποδεικνύεται, για ακόμη μία φορά, εκτός από θαυμάσιος ηθοποιός και ένας από τους πιο νέους στο πνεύμα δημιουργούς του σύγχρονου Χόλιγουντ. Ταινία που στα χέρια ενός άλλου σκηνοθέτη θα περιοριζόταν σε μια κλασική περιπέτεια, μετατρέπεται, χάρη στην άψογη, ακριβόλογη, χωρίς καμιά συγκατάβαση σκηνοθεσία του, σε μια ξεχωριστή, δυνατή, μοναδική εμπειρία, συνδυάζοντας με την ίδια ευκολία την κωμωδία με το δράμα και την τραγωδία.

Ο Γουόλτ Κοβάλσκι (Ιστγουντ) είναι ένας 78χρονος, πολωνικής καταγωγής βετεράνος του πολέμου της Κορέας, συνταξιούχος εργάτης σε αυτοκινητοβιομηχανία. Από τα πρώτα πλάνα, με την κηδεία της γυναίκας του, καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για έναν δύστροπο (και, λίγο αργότερα, ρατσιστή) άντρα. Γεγονός που επιβεβαιώνεται με την επιστροφή στο σπίτι του, στη μικρή πόλη του Ντιτρόιτ, με τον Γουόλτ να απεχθάνεται τόσο τους Χμονγκ μετανάστες γείτονές του από τη νοτιοανατολική Ασία όσο και τους Λατινοαμερικανούς και Αφροαμερικανούς που έχουν πρόσφατα καταλάβει τη «λευκή» γειτονιά του. Την ίδια απέχθεια δείχνει και προς τον γιο και τη νύφη του, καθώς και τα παιδιά τους, που το μόνο που θέλουν είναι να τον ξεφορτωθούν. Όταν μάλιστα στην πρώτη τους επίσκεψη μετά την κηδεία, προτείνουν να τον κλείσουν σε γηροκομείο και να πουλήσουν το σπίτι του και να παραχωρήσουν το αυτοκίνητό του, ένα λαμπερό, πολύτιμο, φυλαγμένο στο γκαράζ του, Gran Torino του '72, ο Γουόλτ τους πετάει κυριολεκτικά έξω.

Τα πράγματα αρχίζουν ν’ αλλάζουν όταν ο Γουόλτ σώζει πρώτα τη Σου, τη νεαρή κόρη των γειτόνων του Χμονγκ, κι ύστερα τον έφηβο αδερφό της, Τάο, από τη συμμορία των Χμονγκ που είχε αναγκάσει τον Τάο να προσπαθήσει να του κλέψει το αυτοκίνητό του. Σε απολαυστικές σκηνές, διανθισμένες με χιούμορ, παρακολουθούμε τον Γουόλτ καθισμένο στο προαύλιο του σπιτιού του, με το χέρι στη σκανδάλη ενός παλιού όπλου να φρουρεί το σπίτι του και να μετατρέπεται σε ήρωα της γειτονιάς που, καθημερινά, δέχεται, απρόθυμα στην αρχή, δώρα από τους γείτονές του. Ενώ ο Τάο, που τον αντιμετωπίζει σαν υποκατάστατο ενός απόντα πατέρα, υποχρεούται, σύμφωνα με τα έθιμα των Χμονγκ, να τον υπηρετεί για μερικές μέρες. Όταν, όμως, στη συνέχεια, η συμμορία των Χμονγκ αγριεύει και κακοποιεί φριχτά τη Σου και τον Τάο, ο Γουόλτ, ως νέος Χάρι ή Τζον Γουέιν, ετοιμάζεται να πιάσει τα όπλα.

Εδώ βρίσκεται όλη η εξυπνάδα και η πρωτοτυπία του Ιστγουντ. Γιατί ο Γουόλτ δεν είναι κανένας «vigilante», εκδικητής από κάποιο γουέστερν. Ο Γουόλτ στοιχειώνεται από μνήμες της Κορέας, όταν αναγκάστηκε να σκοτώσει ένα νεαρό Κορεάτη. Πίσω από τη μάσκα κυνισμού που τον χαρακτηρίζει, αρχίζει να αναδύεται ένα άλλο, πιο ανθρώπινο πρόσωπο. Ο Γουόλτ θα μετατραπεί σε εξολοθρευτή άγγελο, που μ' έναν δικό του, ευφάνταστο τρόπο (που δεν θ' αποκαλύψω), θα δώσει μια τελική λύση -ταυτόχρονα εξιλέωση.

Με ένα σχολαστικά δουλεμένο σενάριο, με ολοκληρωμένους χαρακτήρες και έξοχα επιλεγμένες καταστάσεις, ο Ιστγουντ έφτιαξε μια από τις πιο δυνατές και ώριμες ταινίες του. Ταινία εκπληκτική, βουτηγμένη σ' ένα πνεύμα ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού, με τον ίδιο εξαιρετικό στον ρόλο του Γουόλτ –ο τελευταίος, σύμφωνα με τον ίδιο, της καριέρας του– που μέσα από εκφράσεις και συσπάσεις του προσώπου, με τολμηρούς, βγαλμένους από την ίδια τη ζωή διαλόγους, ενσαρκώνει με τον πιο πειστικό τρόπο τη μετάβαση του ήρωά του από πεισματικό, στριμμένο άτομο σε άνθρωπο με συνείδηση και αγάπη για τους οποιασδήποτε φυλής και χρώματος συνανθρώπους του.