Σινεμά και DVD 14: Το νησί των καταραμένων / Shutter Island (2010)

Είδος: ψυχολογικό θρίλερ

Παραγωγής: 2010

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 7 Iανουαρίου 2010

Διάρκεια: 148 λεπτά

Διανομή: Odeon

Βρισκόμαστε στο 1954. Ο πρωταγωνιστής μας, ο Teddy Daniels (Leonardo DiCaprio) είναι αστυνομικός. Δείχνει σκληρός, αποφασισμένος και τραχύς -αν και λίγο αποπροσανατολισμένος. Τον πρωτοσυναντάμε ζαλισμένο πάνω σ' ένα καράβι, και μαζί του συστηνόμαστε στο συνεργάτη του, τον Chuck Aule (Mark Ruffalo): εκείνος δείχνει συμπαθής, προσαρμοστικός και έμπιστος. Ο συνδυασμός μοιάζει σωστός. Ήδη όμως από τις πρώτες απειλητικές νότες και τον σκοτεινό, ομιχλώδη ουρανό, συνειδητοποιούμε ότι ο προορισμός μας δεν προμηνύεται φιλόξενος. Κανείς άλλωστε δεν χαίρεται όταν φτάνει στο νησί των καταραμένων, το «Shutter Island», ένα νησί-φρούριο, που αξιοποιεί τη φυσική (και τεχνητή) του οχύρωση για να χρησιμοποιηθεί ως φυλακή υψίστης ασφαλείας για τους πιο επικίνδυνους, ψυχικά διαταραγμένους εγκληματίες. Η άφιξη εκεί είναι κάθε άλλο από ευχάριστη, ειδικά όταν κανείς φτάνει εκεί με αποστολή του την εξιχνίαση της εξαφάνισης μιας φόνισσας, η οποία το έσκασε με εντελώς ανεξήγητο τρόπο από το ίδρυμα.

Η υποδοχή τους θα είναι εξίσου αφιλόξενη: ο Teddy και ο Chuck απαγορεύεται να κουβαλούν τα όπλα τους, παραχωρούν κάθε εξουσία στο διευθυντή του ιδρύματος, ενώ τα γεγονότα τους αποκρύπτονται συστηματικά από τους μάρτυρες.

Ξεγυμνωμένοι από κάθε ασφάλεια και βεβαιότητα, περνούν εθελουσίως μέσα από τα ηλεκτροφόρα κάγκελα του ιδρύματος και ξεκινούν την έρευνά τους, βρισκόμενοι απολύτως στο έλεος του μυστήριου, διφορούμενου Dr. John Cawley (Ben Kingsley) και των ριζοσπαστικών επιστημονικών πρακτικών του. Κι εκεί, μόνοι εναντίον όλων, αποκλεισμένοι λόγω καταιγίδας σ' ένα καταραμένο νησί όπου όλα τους προκαλούν να φύγουν, θα αρχίσουν να ξετυλίγουν έναν μίτο που αντί να διαλευκάνει το μυστήριο, θα τους οδηγήσει όλο και πιο βαθιά σ' έναν λαβύρινθο που γίνεται όλο και πιο σκοτεινός, όλο και πιο πνιγηρός, όλο και πιο παρανοϊκός. Ένας λαβύρινθος όπου οι τρόφιμοι του ιδρύματος, οι εχθρικοί φύλακες, οι κρυπτικοί γιατροί και οι μυστήριες συμπτώσεις, συμπλέκονται με το ταραγμένο μυαλό του κακοφορμισμένου Teddy, που βασανίζεται από ματωμένες μνήμες του πολέμου και το τραυματισμένο παρελθόν του.

Παραισθήσεις, αναμνήσεις, θεωρίες συνομωσίας, ένα κομμάτι του Mahler που παίζει επίμονα στο γραμμόφωνο, ένας επαναλαμβανόμενος εφιάλτης και οι εμμονές, οι καταραμένες εμμονές του Teddy θα κλιμακώσουν την πλοκή, και μαζί, με τρόπο αριστοτεχνικό, θα κλιμακώσουν τα συναισθήματα και την ένταση. Ο φόβος δεν κρύβεται πια στις σκηνές, αλλά βαραίνει ολόκληρη την ατμόσφαιρα, ποτίζει κάθε πλάνο. Η υποβλητική μουσική, οι σκοτεινοί, δαιδαλώδεις διάδρομοι μέσα και οι απόκρημνοι βράχοι έξω, οι διαλεγμένοι χαρακτήρες (ιδανικό casting και ερμηνείες από τους Max von Sydow, Jackie Earle Haley, Emily Mortimer) και οι ρευστοί ρόλοι ανάμεσα στο καλό και το κακό, έχουν πια αρπάξει κι εμάς από την άλλη πλευρά της οθόνης και μας έχουν αποκλείσει στο «Νησί των Καταραμένων» -και δεν ξέρουμε αν θέλουμε να φύγουμε τρέχοντας από τρόμο μαζί με τον Teddy ή αν θέλουμε να μείνουμε εκεί, να μη φύγουμε ποτέ από το αριστουργηματικό κινηματογραφικό σύμπαν που έπλασε ο Martin Scorsese.

Ένα κινηματογραφικό σύμπαν εφιαλτικό και ονειρικό μαζί, που δεν βρίθει απλώς αναφορών, αλλά επιρροών και βιωμάτων. Βιωμάτων που ο Scorsese δεν παραθέτει απλώς επί της οθόνης για να τα θυμηθούμε, αλλά τα επαναπροσδιορίζει και τους δίνει νέα υπόσταση για να τα αγαπήσουμε ξανά από την αρχή. Στο «Shutter Island» κρύβεται ο Hitchcock, με τη στοιχειωμένη «Rebbeca» του και τον «μόνο εναντίον όλων» πρωταγωνιστή του. Βρίσκονται εκεί τα noir του '40 και '50 με τους τσαλακωμένους, σκληροτράχηλους ντετέκτιβ. Είναι εκεί ακόμα κι ο Kubrick, με τους ανατριχιαστικά υποβλητικούς εφιάλτες του Teddy που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από τη «Λάμψη». Μα κυρίως στο Shutter Island φωλιάζει ολόκληρος ο κινηματογραφικός κόσμος του ίδιου του Marty: Ήδη από την πρώτη σκηνή, καθώς ο Teddy ξεκινά το ταραγμένο ταξίδι του, μιλά στον καθρέφτη λέγοντας στον εαυτό του "Pull yourself together, Teddy", προσπαθώντας να πολεμήσει τους δαίμονές του. Μα δεν απευθύνεται μονάχα στον εαυτό του: ταυτόχρονα συνομιλεί με τον Travis του «Ταξιτζή», που ρωτά οργισμένος το είδωλό του "are you talking to me?". Συναντά το Οργισμένο Είδωλο του Jake La Mota που προσπαθεί να δώσει κουράγιο στον εαυτό του λέγοντας στον καθρέφτη "Go get' em, champ!". Θυμάται τον Howard Hughes στο πιο πρόσφατο «Aviator» που παραληρεί, κι αυτός, μπροστά στον καθρέφτη: "The way of the future, the way to the future". Και μας υπενθυμίζει, πολύ απλά, γιατί ο Scorsese είναι ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή σκηνοθέτες σήμερα: όχι μόνο για τις μνήμες που μας χάρισε, αλλά γι' αυτές που συνεχίζει να δημιουργεί…