Η Γειτονιά των Αγγέλων

Η μοναδική συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γιώργο Ζαμπέτα έγινε το 1963, για τις ανάγκες της θεατρικής παράστασης "Η Γειτονιά των Αγγέλων", αλλά και για την ηχογράφηση του έργου στην Columbia.

Η Τζένη Καρέζη είχε ζητήσει από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη να της γράψει την "παράσταση της χρονιάς", ένα έργο που θα έκανε πάταγο.

Η μουσική και τα τραγούδια από την θεατρική παράσταση "Η Γειτονιά των Αγγέλων", σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ιάκωβου Καμπανέλλη, μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και χορογραφίες του Βαγγέλη Σειληνού, αποτέλεσαν μια απόπειρα λαϊκής όπερας. Ανέβηκε στις 4 Οκτωβρίου του 1963 από τον θίασο της Τζένης Καρέζη στο Θέατρο Κοτοπούλη (ΡΕΞ) και κατέβηκε μόλις ένα μήνα μετά, επειδή απέτυχε εμπορικά. Μάλλον ήταν πολύ ιδιαίτερη για την εποχή της.

Πρωταγωνιστούσαν οι Τζένη Καρέζη, Νίκος Κούρκουλος, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Κώστας Καρράς, Ζωή Φυτούση, Δημήτρης Νικολαΐδης κ.α.

Άξια αναφοράς η πρώτη ηχογράφηση του Γιάννη Πουλόπουλου, στα 19 του χρόνια, με αφορμή αυτή την θεατρική παράσταση.

1.Στρώσε το στρώμα σου (Νίκος Κούρκουλος - Βαγγέλης Σειληνός)

2.Πενιά

3.Οι χαρταετοί

4.Ο χασαποσέρβικος

5.Το ψωμί είναι στο τραπέζι (Γιάννης Πουλόπουλος - Χορωδία)

6.Από το παράθυρό σου (Τζένη Καρέζη - Νίκος Κούρκουλος)

7.Στης γειτονιάς τον ουρανό

8.Ερωτική σκηνή

9.Ζεϊμπέκικος

10.Δόξα τω θεώ (Γιάννης Πουλόπουλος)

Μίκης Θεοδωράκης, Βασίλης Φωτόπουλος, Τζένη Καρέζη, Ιάκωβος Καμπανέλλης και Νίκος Κούρκουλος στην πρεμιέρα της "Γειτονιάς των Αγγέλων"

Στη γειτονιά των αγγέλων, λειτουργώντας ως κοινωνικός ανατόμος, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης φέρνει στο προσκήνιο τη μεγάλη φτώχεια, αλλά και τις μικρές ευτυχίες της γειτονιάς στα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια του ΄60, φωτίζοντας όχι μόνον τους πολιτικούς διαχωρισμούς του κράτους αλλά και τα αυστηρά ήθη μέσα στις ίδιες τις οικογένειες των απόκληρων, με τους καημούς, τους πόνους, μα και τα όνειρα και τις ελπίδες. Είναι η γειτονιά των αγγέλων σε μια πόλη θεών και δαιμόνων… Λίγο πριν κτισθεί η γειτονιά των πολυκατοικιών.

Η Τζένη Καρέζη με τον Νίκο Κούρκουλο στη Γειτονιά των Αγγέλων, σε σκηνοθεσία του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Θέατρο Κοτοπούλη (Ρεξ), 1963.

Φωτ. Ίδρυμα Τζένη Καρέζη.

«…Είναι αλήθεια ότι η υπόθεση του έργου αναπτύσσεται σαν αλληγορία με ένα κράμα μελοδραματισμού και ονειρικής φαντασίας.»
«…Καθώς το παρακολουθείς έχεις την αίσθηση του καινούργιου, του ζωντανού, του ποιητικού, που το φέρνει μια θερμή πνοή γεμάτη πάθος. Είναι στιγμές όπου η σύγκρουση ανάμεσα στους δύο κόσμους και στου αποστάτες τους φθάνει σε σημείο τραγικότητας, που αγγίζει και σένα. Κι άλλες, όπου η φαντασία σε συμπαρασύρει στα ρεμβατικά της φτερά. Ύστερα, δεν μπορείς να μην παρατηρήσεις ένα βασικό σημείο: ο χορός και η μουσική δένονται με το νόημα του έργου. Θα ’λεγε κανείς πως παρακολουθείς κάποιο χορόδραμα. Αλλά εδώ, ο χορός και η μουσική δένονται οργανικά με τον λόγο και γίνονται συνεκφραστές του. Είναι μια προσπάθεια χρησιμοποιήσεως των τριών στοιχείων κατά τον τρόπο της αρχαίας τραγωδίας για τη δημιουργία ενός είδους σύγχρονης λαϊκής όπερας.»

-Μπάμπης Δ. Κλάρας (Η Βραδυνή, Οκτώβριος 1963)

Ο σπουδαίος Μαρσέλ Καμύ, σκηνοθέτης του θρυλικού Orfeu Negro, σκεφτόταν να μεταφέρει την παράσταση στον κινηματογράφο (σύμφωνα με μαρτυρία του αείμνηστου παραγωγού Μαξ Ρόμαν), όπου τους ρόλους θα κρατούσαν η Καρέζη και ο Ντελόν, όμως τελικά η ιδέα αυτή δεν προχώρησε. Ωστόσο, μερικά χρόνια αργότερα, το γύρισε ο Γιάννης Δαλιανίδης και η Φίνος Φιλμ (1968) με τη Ζωή Λάσκαρη και τον Νίκο Κούρκουλο. Η μουσική της ταινίας «Γυμνοί στο δρόμο» (όπως μετονομάστηκε το έργο για τη μεγάλη οθόνη) ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου, μιας και η Χούντα είχε απαγορεύσει να ακούγονται τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη). Ο Ξαρχάκος αποτέλεσε επιλογή του ίδιου του Μίκη, ο οποίος βρισκόταν στην εξορία και εκεί έκανε την πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση και η Μαρινέλα.

Η ταινία απέτυχε εισπρακτικά, όπως και η θεατρική παράσταση, όμως αυτό δεν πείραξε τον Δαλιανίδη, ο οποίος ήθελε να κάνει οπωσδήποτε την συγκεκριμένη ταινία.

Πριν λίγα χρόνια, το Εθνικό Θέατρο ανέβασε και πάλι τη "Γειτονιά των Αγγέλων", με μεγαλύτερη επιτυχία αυτή τη φορά...