Του Παναγιώτη Πλαφουτζή
Σε ένα αγρόκτημα τα ζώα επαναστατούν και ανατρέπουν την καταπιεστική εξουσία του ανθρώπου. Τη διοίκηση αναλαμβάνουν τα γουρούνια, που φαίνονται ικανότερα από τα άλλα ζώα. Η νέα εξουσία, όμως, δεν αργεί ν' αποδειχτεί το ίδιο κακή ή και ακόμα χειρότερη από την προηγούμενη. Κυρίως γιατί εξαφανίζει τις δυνατότητες για αντίδραση...
Η αλληγορία του Τζωρτζ Όργουελ έχει πρωταγωνιστές της τα ζώα, όπως αυτές του Αισώπου.
"Η φάρμα των ζώων", που έκανε τον συγγραφέα της παγκόσμια γνωστό, είναι σάτιρα των ολοκληρωτικών καθεστώτων και κυρίως κριτική του σταλινικού φαινομένου.
Είναι η καυστική απεικόνιση της νέας και ελπιδοφόρας ηγεσίας που, μόλις έρθει στην εξουσία, γίνεται ό,τι και όλες οι προηγούμενες...
Πρόκειται για το προτελευταίο μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ. Εκδόθηκε το 1945, τέσσερα χρόνια πριν από το εμβληματικό "1984". Στην "Φάρμα των Ζώων" ο συγγραφέας αναφέρεται με αλληγορικό τρόπο σε μία φανταστική ιστορία κατά την οποία τα ζώα μιας φάρμας, μην αντέχοντας άλλο την σκληρή αντιμετώπιση του ανθρώπου-αφέντη, επαναστατούν. Ο αναγνώστης παρακολουθεί τα γεγονότα που συμβαίνουν μετά την Επανάσταση και το πώς διαμορφώνεται η κοινωνία των ζώων της φάρμας, μετά την ανεξαρτησία τους από τον κτηνοτρόφο Τζόουνς.
Τα γουρούνια είναι οι "εγκέφαλοι" της φάρμας. Με την καθοδήγηση του Σνόουμπολ, ενός γενναίου γουρουνιού, καταφέρνουν να εγκαθιδρύσουν την Επανάσταση και να διατηρήσουν τη φάρμα ελεύθερη. Ακολουθεί μια αισιόδοξη περίοδος, με τα γουρούνια να αποκτούν σταδιακά την κύρια εξουσία και τον έλεγχο της φάρμας. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλα τα ζώα, υπάρχει ένα θετικό κλίμα και μια διάχυτη αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα γίνουν σταδιακά πολύ καλύτερα.
Τα πράγματα αλλάζουν όταν ο κύριος πολιτικός αντίπαλος του Σνόουμπολ, ένα άλλο γουρούνι με το όνομα Ναπολέων, καταφέρνει να ανατρέψει την κυβέρνηση της φάρμας και δημιουργεί μια μονοκρατορία στην οποία εκείνος έχει τον έλεγχο όλων των εξουσιών. Η ιστορία εξελίσσεται με τον Ναπολέων να περιορίζει όλο και περισσότερο τις ελευθερίες που είχαν καθιερωθεί με την Επανάσταση, να αναθεωρεί νόμους και γενικά να κάνει την ζωή όλων των ζώων δυσκολότερη και πιο αφόρητη. Μεγάλο ρόλο στο να αποδέχονται τα ζώα αναίμακτα κάθε νέο μέτρο, παίζει η προπαγάνδα, που χρησιμοποιείται συνέχεια από τα γουρούνια για να κατευνάσει τις αμφιβολίες που κατά καιρούς εμφανίζονται. Το γεγονός που θα αφυπνίσει μια μερίδα υποτακτικών ζώων, έρχεται όταν ένα άλογο -το εργατικότερο πλάσμα της φάρμας και το πιο πιστό στην Επανάσταση και στο νέο καθεστώς- πωλείται σε έναν σφαγέα αλόγων, επειδή έχει αρρωστήσει βαριά...
Στο αποκορύφωμα του τέλους, τα γουρούνια έρχονται σε επαφή με τους πρώην "μισητούς" ανθρώπους, τρώνε μαζί στο ίδιο τραπέζι και κλείνουν συμφωνίες για το μέλλον...
Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης
Η "Φάρμα των Ζώων" είναι ένα έργο που μας παρουσιάζει με πολύ έξυπνο τρόπο ορισμένες από τις τακτικές του ολοκληρωτισμού. Δεν επιτρέπονται οι αντίθετες φωνές κι όπου αυτές τολμούν να υπάρξουν, κατακεραυνώνονται. Η Ιστορία αναθεωρείται, διαστρεβλώνεται από τους ισχυρούς, έτσι ώστε να ελέγχουν την μνήμη και τις αντιδράσεις των μαζών. Ασφυκτικότατος έλεγχος της καθημερινότητας των πολιτών. Παιδιά εκπαιδεύονται να παρακολουθούν τους γονείς τους, με υψηλό φρόνημα, για το κοινό καλό. Χρησιμοποιούνται τα άβουλα άτομα, δίνεται ρόλος σε αυτά, για να σβήνουν ανάμεσά τους οι τυχόν διαφορετικές φωνές. Ο φόβος της αυστηρής τιμωρίας, που παραλύει τις συνειδήσεις. Σκληρή εργασία, συνεχής απασχόληση, έτσι ώστε ακόμη και να θέλει κάποιος ν' αντιδράσει, να μην μπορεί να το σκεφτεί, να μην προλάβει να το κάνει. Αν κάποιος πάψει να είναι χρήσιμος, το σύστημα τον πετάει έξω, τον εξαφανίζει, τον εξαϋλώνει χωρίς ίχνος οίκτου. Το καθεστώς μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποφασίζει ποιοι είναι οι εχθροί και οι φίλοι του και αυτό να αλλάζει συχνά ανάλογα με τα συμφέροντά του...
Σε επιστολή του Όργουελ προς την Yvonne Davet, τη Γαλλίδα μεταφράστρια του "Φόρος Τιμής στην Καταλονία", ο συγγραφέας περιγράφει τη "Φάρμα των Ζώων" ως μια σατιρική ιστορία η οποία διακωμωδούσε τον Στάλιν ("un conte satirique contre Staline"). Σύμφωνα με τον ίδιο στο βιβλίο αντανακλώνται τα γεγονότα που οδήγησαν στη Ρωσική Επανάσταση του 1917 και ακολούθως στη Σταλινική περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης. Επικριτής του Ιωσήφ Στάλιν και εχθρικός προς τη Σταλινική Μόσχα, ειδικά μετά τις εμπειρίες του και από τον Ισπανικό Εμφύλιο, ο Όργουελ είχε δραστηριοποιηθεί εναντίον της ιδεολογίας του Σταλινισμού. Είχε την πεποίθηση πως η Σοβιετική Ένωση μετεξελίχθηκε σε μία βάναυση δικτατορία, θεμελιωμένη σε μία ιδιαίτερη προσωπικότητα και ενισχυμένη από την κυριαρχία του τρόμου.
Ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου ήταν "Animal Farm: A Fairy Story", όμως το δεύτερο μέρος παρελείφθηκε από την αμερικανική έκδοση του 1946 και έκτοτε στις περισσότερες μεταφράσεις του έργου δεν αναφέρεται.
Το βιβλίο γράφτηκε στο διάστημα Νοεμβρίου 1943 - Φεβρουαρίου 1944, τότε που η στρατιωτική συμμαχία με τη Σοβιετική Ένωση βρισκόταν στο επίκεντρο και ο Στάλιν έχαιρε υψηλής εκτίμησης από τους Βρετανούς και τους διανοούμενους, κάτι που έφερνε ανατριχίλα στον Όργουελ.
Το βιβλίο απορρίφθηκε αρχικά από Βρετανούς και Αμερικανούς εκδότες, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Victor Gollancz, εκδότης του Όργουελ. Για το λόγο αυτό καθυστέρησε να εκδοθεί και τελικά πέτυχε τεράστια εμπορική επιτυχία μόλις κυκλοφόρησε, καθώς τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο διαδέχθηκε ο Ψυχρός Πόλεμος.
Στις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, η "Φάρμα των Ζώων" -όπως, αργότερα και το "1984"- ήταν στον κατάλογο των απαγορευμένων βιβλίων, έως το τέλος του κομμουνισμού το 1989 και ήταν διαθέσιμα μόνο μέσω παράνομων δικτύων.
Το περιοδικό "Time" επέλεξε το βιβλίο ως μία από τις 100 κορυφαίες αγγλικές νουβέλες (1923-2005), ενώ το 1996 κέρδισε το Αναδρομικό Βραβείο Hugo. Επίσης, συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή των "Σπουδαίων Βιβλίων του Δυτικού Κόσμου" ("Great Books of the Western World"), στον 60ο τόμο.
Η "Φάρμα των Ζώων" μπορεί να είναι ένα μικρό αλληγορικό αφήγημα, περικλείει όμως τέτοια δύναμη που σπάνια συναντάς ακόμη και σε πολύ μεγαλύτερα έργα. Το μέγεθος του κειμένου είναι τόσο όσο χρειάζεται για να ειπωθούν αυτά που θέλει να πει ο συγγραφέας. Δεν υπάρχει καμία περιττή σελίδα, ούτε φράση, μάλλον ούτε και λέξη. Ένα από τα έργα που πρέπει να έχει διαβάσει κάθε σκεπτόμενος πολίτης, ένα κείμενο που σε ωριμάζει πολιτικά, θες δεν θες, ανεξάρτητα πολιτικής ή κομματικής τοποθέτησης...
Κριτική: ✰✰✰✰✰✰✰✰✮✮Πρωτότυπος τίτλος: Animal Farm
Συγγραφέας: George Orwell
Μετάφραση: Νίνα Μπάρτη
ISBN: 9789603827368
Αριθμός σελίδων: 148
Εξώφυλλο: Μαλακό
Διαστάσεις: 21x14
Έτος έκδοσης που διαβάσαμε: 2014
Εκδόσεις: Κάκτος
Τιμή: 6,36€
🔎2418
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου