Ο τίτλος «Ηρωική» (Heroica) δεν είναι δικός μου, είναι επίσημος της πόλης λόγω της αντίστασής της σε τέσσερις εισβολές (1825, 1838, 1847 & 1914) Ισπανών, Γάλλων (είναι μεγάλη ιστορία τι γύρευαν εκεί οι Γάλλοι) και Βορειοαμερικάνων (για αυτούς φαντάζομαι κανείς δεν θα αναρωτηθεί τι γύρευαν εκεί αφού μπορείς ανά πάσα στιγμή να τους βρεις παντού στον πλανήτη).
Η οποία Βερακρούζ, βέβαια, δεν είναι και τόσο «εξωτική» όσο μπορεί να φαντάζονται μερικοί.
Τουλάχιστον για μένα, για να είναι ένα μέρος «εξωτικό» πέρα από παραλίες, φοίνικες κλπ., ξέρετε τώρα, πρέπει να είναι και μικρό. Δεν μπορεί μια μεγαλούπολη να είναι εξωτικό μέρος, πώς να το κάνουμε;
Και η Βερακρούζ είναι μεγαλούπολη, αφού όλοι μου λένε ότι έχει πληθυσμό κοντά στο 1 εκατομμύριο. Και πιστεύω ότι έτσι είναι αφού γειτονικοί Δήμοι (όπως το Boca del Río) είναι ενωμένοι με τη Βερακρούζ, σαν μια πόλη.
Βέβαια, για το Μεξικό δεν θεωρείται και τόσο «μεγαλούπολη», αφού π.χ. η Πόλη του Μεξικού, η Γκουανταλαχάρα, η Πουέμπλα κ.α., είναι πολύ μεγαλύτερες.
Επιπλέον, αν ένα μέρος έχει και πολύ μεγάλο λιμάνι, κίνηση κλπ, τι εξωτικό να είναι;
Την ξέρω όμως καλά και έχω πολλές αναμνήσεις από κει, γι’ αυτό θα γράψω γι' αυτή τη πόλη.
Στη Βερακρούζ βρέθηκα για λίγες μέρες τον Δεκέμβρη του 2008, για περισσότερες μέρες τον Δεκέμβρη του 2011 – Γενάρη του 2012, αλλά και τον Γενάρη του 2014.
Είναι στον κόλπο του Μεξικού, άρα στην «από δω μεριά» του Μεξικού, προς την Ευρώπη. Απέχει περίπου 400 χλμ από την πρωτεύουσα Μέξικο Σίτυ (κομματάκι μακριά δηλαδή).
Ο δρόμος είναι αρκετά καλός, μόνο που σε ένα σημείο της διαδρομής από το Μέξικο Σίτυ περνάει από ένα μέρος με μεγάλο υψόμετρο.
Το όνομα «Βερακρούζ», Veracruz στα ισπανικά, σημαίνει «Αληθινός Σταυρός». Είναι η μεγαλύτερη πόλη της Πολιτείας της Βερακρούζ (το Μεξικό είναι ομόσπονδο κράτος) αλλά πρωτεύουσα της Πολιτείας είναι η Χαλάπα.
Ο πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε εκεί ήταν ο Ισπανός conquistador Hernán Cortés στις 22 Απριλίου 1519 (Μεγάλη Παρασκευή ήταν). Ο οποίος Κορτέζ πρέπει να ήταν πολύ μεγάλος τυχοδιώκτης. Καταρχάς έφτασε εκεί μόνο με 500 άντρες και σκοπό να κατακτήσει την αυτοκρατορία των Αζτέκων, που είχε πληθυσμό μεγαλύτερο από την ίδια την Ισπανία.
Στο πανεπιστήμιο είχαμε ένα μάθημα που περιλάμβανε και τους προκολομβιανούς πολιτισμούς της Αμερικής. Σε ένα βιβλίο χαρακτήριζε τον Κορτέζ «παίχτη των ζαριών». Έτσι τον ανέβαζε, έτσι τον κατέβαζε. Ο Κορτέζ, λοιπόν, πάντα μπλόφαρε και ρίσκαρε τα πάντα. Υπήρχε ένας μύθος, κοινός σε όλους τους ιθαγενής λαούς εκεί, που ο Κορτέζ εκμεταλλεύτηκε. Ο μύθος έλεγε ότι θα έρθουν «θεοί» από κει που βγαίνει ο ήλιος και αυτοί έπρεπε να υποταχθούν στους θεούς αυτούς.
Ας μην βιαστούμε να κατηγορήσουμε τους ιθαγενείς της Αμερικής, ας πούμε ότι ο ορθολογικός Δυτικός Άνθρωπος (ο δυτικοευρωπαίος δηλαδή), που μόλις είχε προκύψει από την Αναγέννηση, επικράτησε του γεμάτου δοξασίες και μύθους Ανθρώπου του Νέου Κόσμου.
Προσέξτε, δεν είναι κάτι τόσο απλό. Βρέθηκαν αντιμέτωποι δύο Κόσμοι που μέχρι τότε δεν ήξεραν ο ένας για την ύπαρξη του άλλου.
Η περίπτωση των Ελληνοπερσικών πολέμων (και εκεί δεν νίκησαν οι αριθμοί) π.χ. είναι εντελώς διαφορετική, εδώ οι δύο πολιτισμοί είχαν επαφές και γνώριζαν ο ένας την ύπαρξη του άλλου.
Εκείνοι οι φουκαράδες στο Νέο Κόσμο δεν είχαν ξαναδεί άλογο και νόμιζαν ότι άλογο και καβαλάρης ήταν ένα, σαν τους Κένταυρους ας πούμε.
Οι Ισπανοί είχαν γένεια ενώ αυτοί όχι, πυροβόλα όπλα δεν είχαν ξαναδεί, πλοία το ίδιο, ε, πολύ ήθελε να πάρουν τους conquistadores για αληθινούς θεούς;
Μέχρι να καταλάβουν ότι οι εισβολείς δεν ήταν θεοί αλλά άνθρωποι κι αυτοί, ήταν πολύ αργά: ο Κορτέζ είχε ξεσηκώσει ενάντια στους Αζτέκους τους λαούς που ήταν υποτελείς τους και πλέον είχε και τους αριθμούς υπέρ του.
Βέβαια ο Κορτέζ δεν έκανε τη βάση του ακριβώς στη Βερακρούζ αλλά σ’ ένα χωριουδάκι 25 χλμ βόρεια, την Αντίγουα (Antigua).
Η Αντίγουα είναι κοντά στη Βερακρούζ, καμιά 25ριά χλμ είναι η απόσταση. Η Αντίγουα είναι ένα μικρό χωριουδάκι και εκεί σώζεται το σπίτι του ίδιου του Κορτέζ και βρίσκεται η πρώτη εκκλησία που χτίστηκε στο Νέο Κόσμο!
Γι’ αυτούς τους λόγους η Αντίγουα θεωρείται, ούτως ή άλλως, ένας προορισμός για τους τουρίστες. Μην φανταστείτε όμως κανένα σούπερ τουριστικό μέρος με χιλιάδες επισκέπτες, όχι. Η Αντίγουα είναι ένα ήσυχο μέρος, αν και να πω την αλήθεια δεν κατάλαβα που ακριβώς είναι τα σπίτια του χωριού. Εκείνο που είδα στο μέρος που βρισκόταν το σπίτι του Κορτέζ και η εκκλησία, ήταν κάνα δυο μαγαζάκια μόνο σε ένα μικρό δρόμο χωρίς κίνηση που περνούσε από κει. Το μέρος εκεί ήταν γεμάτο δέντρα. Μέσα στα δέντρα ήταν και το σπίτι του Κορτέζ. Κυριολεκτικά μέσα στα δέντρα, αφού οι τοίχοι στο εσωτερικό και εξωτερικό του ήταν αγκαλιασμένοι από ρίζες μεγάλων δέντρων που φύτρωσαν εκεί. Επειδή ήταν μέσα στα δέντρα, άρα σκοτεινά, φυσικά άδειο και έμπαινε μια αχτίδα του ήλιου από ψηλά (δεν υπήρχε σκεπή), η ατμόσφαιρα εκεί ήταν απόκοσμη.
Ένα τετράγωνο μακρύτερα ήταν μία μικρή εκκλησίτσα. Στα ισπανικά ονομαζόταν Ermita del Rosario, κάτι σαν παρεκκλήσι του κομποσκοινιού, σε πολύ ελεύθερη μετάφραση. Ήταν μία μικρή άσπρη εκκλησία, σαν τα δικά μας ξωκλήσια περισσότερο. Αυτή ήταν η πρώτη χριστιανική εκκλησία σε όλη την αμερικάνικη ήπειρο, μιας και χτίστηκε το 1523!
Προφανώς η Αντίγουα γνώρισε μέρες μεγάλης δόξας, αφού ήταν το μέρος όπου μαζεύονταν τα πλούτη όλης της αμερικάνικης ηπείρου (αλλά και των Φιλιππίνων!) και από κει φορτώνονταν σε καράβια και στέλνονταν στην Ισπανία.
Φαντάζεστε, κάθε είδους προϊόντα, χρυσάφι και ασήμι, εξωτικά ζώα να περιμένουν να φορτωθούν στα καράβια (ένα καράβι χρειάζονταν κατά μέσο όρο δύο μήνες να ξεφορτώσει και τέσσερις να φορτώσει), άλογα, μουλάρια, άνθρωποι να πηγαινοέρχονται, χαμός θα γινόταν.
Υπήρχε και ένα πολύ μεγάλο ποτάμι εκεί κοντά, εγώ το θυμάμαι σαν Río Antigua αλλά είχε και ένα άλλο όνομα, πιο εξωτικό, ας το πούμε έτσι.
Είχε μεγάλη και πυκνή βλάστηση παντού και κοντά ήταν μία ταβέρνα που φάγαμε. Οι ταβέρνες εκεί, ιδίως στα μέρη που είναι ζεστά, είναι σκεπασμένες μόνο από πάνω και ανοικτές από τις πλευρές τους.
Η Βερακρούζ μου θυμίζει λίγο τη Θεσσαλονίκη. Δεν είναι μόνο ότι μοιάζουν πάνω κάτω στο μέγεθος. Είναι π.χ. και η θάλασσα που δίνει τη χαρακτηριστική εικόνα που έχουν και οι δύο πόλεις, αν και στην περίπτωση της Βερακρούζ μου φαίνεται ότι η θάλασσα χαρακτηρίζει περισσότερο την πόλη. Ίσως γιατί έχει παραλίες που μπορείς να κολυμπήσεις και μέσα στην πόλη. Αν, λοιπόν, βλέπεις παραλίες γεμάτες με κόσμο και μέσα σε μια πόλη, ε, δεν μπορείς να φανταστείς αυτή την πόλη χωρίς τη θάλασσα.
Ο χαρακτηριστικότερος δρόμος της Βερακρούζ είναι φυσικά η Malecón. Malecón δεν είναι το όνομα μιας οδού. Malecón είναι ο παραλιακός δρόμος μέσα σε μια πόλη της Λατινικής Αμερικής (ξέρετε τώρα, φοίνικες, πεζόδρομοι και δρόμοι για ποδήλατα παραδίπλα κλπ). Malecón π.χ. έχει και η Αβάνα στην Κούβα.
Ο παραλιακός αυτός δρόμος της Βερακρούζ είναι πολύ μακρύς. Ξεκινάει απ’ το κέντρο, αλλάζει όνομα και συνεχίζει για χιλιόμετρα μέχρι έξω απ’ την πόλη.
Εκείνο που μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση, και νομίζω είναι κοινό σε όλες τις μεγάλες πόλεις του Μεξικού που επισκέφτηκα, είναι ότι δεν υπάρχει αυτή η πολυκοσμία, ακόμα και στο κέντρο, και δεν καταλαβαίνεις ότι είσαι σε μια μεγάλη πόλη. Π.χ. δεν υπάρχουν μεγάλες πολυκατοικίες ή όπου υπάρχουν είναι ξεκομμένες.
Ας μιλήσουμε λίγο κοινωνιολογικά: νομίζω ότι η διαφορά του Μεξικού απ’ την Ελλάδα είναι στον τρόπο της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Εδώ υπάρχει μια πολύ μεγάλη μεσαία τάξη και οι κοινωνικές ανισότητες είναι ελάχιστες (πάλι νομίζω) ενώ στο Μεξικό υπάρχει η ανώτερη και η κατώτερη τάξη και η μεσαία τάξη εκεί είναι πολύ μικρή.
Αυτό φαίνεται πιο έντονα στο Μέξικο Σίτυ, όπου οι πλούσιοι κατοικούν σε προάστια όπως το Lomas, σε κάτι βίλες που θέλεις μισή ώρα για να πας απ’ την είσοδο ως το σπίτι ενώ οι φτωχοί μένουν στις παραγκουπόλεις.
Και όλες, μα όλες, οι βίλες έχουν ψηλούς τοίχους γύρω-γύρω σε όλο το οικόπεδο, προφανώς για λόγους ασφαλείας.
Είναι αλήθεια ότι εδώ έχουμε πολύ περισσότερη ασφάλεια, ίσως αυτό να έχει να κάνει με το ότι εδώ δεν υπάρχουν οι μεγάλες κοινωνικές διακρίσεις που υπάρχουν αλλού.
Και όχι μόνο σε σχέση με το Μεξικό, κι όχι μόνο παλιότερα, αλλά και τώρα στα χρόνια της κρίσης: δεν είδα πουθενά αλλού τον οδηγό ενός αυτοκινήτου να το παρατάει ξεκλείδωτο στη μέση του δρόμου με τα αλάρμ για να πεταχτεί στο σπίτι του (αυτό βέβαια δείχνει εκτός από ασφάλεια και γαϊδουριά αλλά τι να κάνουμε; Έτερον εκάτερον).
Στο Μεξικό δεν είδα νέγρους, ούτε καν μιγάδες, που σημαίνει ότι μάλλον οι Ισπανοί δεν εισήγαγαν στο Μεξικό σκλάβους απ’ την Αφρική, όπως έκαναν στην Καραϊβική και σε πολλές χώρες της Νότιας Αμερικής.
Κυριαρχούν δύο τύποι: ο ιθαγενής τύπος και αυτόν που εγώ θα αποκαλούσα Μεσογειακός τύπος. Ξέρετε φαντάζομαι πως είναι ο ιθαγενής τύπος. Περισσότερο από το σκούρο δέρμα και το ότι γενικά είναι μικρόσωμος, έχει πολύ ιδιαίτερα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Ουφ, δεν μπορώ να το προσδιορίσω ακριβώς αλλά επειδή είχα αυτήν την κουβέντα με ένα φίλο μου πρόσφατα, νομίζω ότι οι ιθαγενείς του Μεξικού διαφέρουν από τους ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής, που εγώ θα χαρακτήριζα αυστραλοπολυνησιακούς (μιλάω ανθρωπολογικά τώρα).
Ο δεύτερος τύπος είναι αυτός που εγώ αποκαλώ «Μεσογειακός». Είναι στην ουσία απόγονοι Ευρωπαίων αποίκων, αλλά όχι Αγγλοσαξόνων. Κυρίως είναι απόγονοι Ισπανών και ως εκ τούτου μοιάζουν πολύ σε μας.
Όμως, σήμερα, το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού προέρχεται από επιμειξίες και μόνο σε μερικά απομακρυσμένα χωριά παραμένουν κάποιες αμιγώς ιθαγενείς κοινότητες. Είναι αλήθεια, όμως (και αυτό το είδα και εγώ), ότι όσο περισσότερο πλησιάζεις τον Μεσογειακό τύπο τόσο περισσότερες πιθανότητες έχεις για μια καλή επαγγελματική σταδιοδρομία. Οι μεγάλες εταιρείες προτιμούν να προσλαμβάνουν προσωπικό απ’ τον Μεσογειακό τύπο κλπ.
Στη Βερακρούζ κάνει πάντα ζέστη, αφού το κλίμα είναι τροπικό. Οι εποχές εκεί ακολουθούν τις δικές μας αλλά στο πιο ζεστό, φυσικά. Το καλοκαίρι είναι η πιο ζεστή περίοδος του χρόνου (ευτυχώς δεν ήμουν ποτέ εκεί καλοκαίρι) και ο χειμώνας η πιο «ψυχρή». Το «ψυχρή» για τον χειμώνα στη Βερακρούζ είναι σχήμα λόγου βέβαια.
Τον Δεκέμβρη του 2008 πήγα εκεί με λεωφορείο απ’ το Μέξικο Σίτυ. Φορούσα μια μάλλινη μπλούζα γιατί στο Μέξικο Σίτυ ψιλοέκανε κρύο (στη δε Αθήνα χιόνιζε όταν έφυγα, όπως κάτασπρο ήταν και το αεροδρόμιο της Μαδρίτης στον γυρισμό).
Ταξιδεύαμε βράδυ και στον δρόμο με πήρε ο ύπνος. Ε, λοιπόν, ξύπνησα στη Βερακρούζ μούσκεμα στον ιδρώτα.
Το μεγάλο πρόβλημα στη Βερακρούζ είναι η υγρασία, κατά μ.ο. είναι στο 80% όλο τον χρόνο! Πολύ υγρασία...
Τον Δεκέμβρη στη Βερακρούζ η θερμοκρασία είναι γύρω στους 22ο C αλλά με την υγρασία φαίνεται πολύ παραπάνω. Τη μέρα κυκλοφορείς εκεί με μπλουζάκι και βερμούδα και το βράδυ βάζεις κανένα πουκαμισάκι.
Από τα μέρη που θυμάμαι περισσότερο εκεί, τι να σας πω…
Πρώτα πρώτα η Plaza de Armas, η Πλατεία των Όπλων.
Τελικά πλατείες με αυτό το όνομα πρέπει να έχει πολλές στη Λατινική Αμερική γιατί διαβάζω αυτές τις μέρες ένα μυθιστόρημα της Ιζαμπέλ Αλιέντε και εκεί η κεντρική πλατεία στο Σαντιάγο της Χιλής λέγεται επίσης Plaza de Armas.
Δεν ξέρω αν η Plaza de Armas είναι η κεντρική στη Βερακρούζ, αλλά λέγεται αλλιώς και Zócalo, οπότε μάλλον είναι η κεντρική γιατί Zócalo λένε γενικά τις μεγαλύτερες πλατείες στις μεξικάνικες πόλεις.
Η πλατεία αυτή έχει το στυλ που μου αρέσει στις Λατινοαμερικάνικες πλατείες: πρώτα-πρώτα είναι συμμαζεμένη και όχι τεράστια σαν το Zócalo στο Μέξικο Σίτυ.
Έχει γύρω-γύρω αποικιακού στυλ κτίρια (από αυτά με τις αψίδες, ξέρετε) και στο κέντρο είναι ένας καθεδρικός.
Πολλές φορές χορεύουν εκεί ζευγάρια ντόπιων ένα τοπικό χορό, σαν βαλς αλλά στο πιο λάτιν, danzón λέγεται. Αυτός ο χορός δεν είναι καθόλου φολκλόρ και δεν γίνεται για τους τουρίστες. Τον χορεύουν και ηλικιωμένα ζευγάρια γιατί έτσι τους αρέσει (όπως έλεγε και μια διαφήμιση).
Και για να μην γράφουμε μόνο όσα κάνουν την ατμόσφαιρα ιδανική και ρομαντική, εκεί αντιμετώπισα το (μόνιμο φαντάζομαι σε όλες τις μεξικάνικες πλατείες) φαινόμενο των δεκάδων μικροπωλητών που έρχονται στο τραπέζι σου για να πουλήσουν ένα σωρό μικροπράγματα.
Δεν είναι ότι γίνονται επίμονοι ή φορτικοί, άλλωστε ξέρουν και αυτοί οι φουκαράδες φαντάζομαι ότι το 99% του κόσμου (και βάλε) δεν πρόκειται να αγοράσει τίποτα, αλλά είναι τόσοι πολλοί που μπουχτίζεις.
Και για να ξαναγυρίσω λίγο στο κοινωνιολογικό σχόλιο που έκανα στο προηγούμενο μέρος, όλοι, μα όλοι, οι μικροπωλητές ανήκουν στον ιθαγενή τύπο.
Ένα άλλο μέρος που μου έμεινε είναι το φρούριο San Juan de Ulúa που έχτισαν οι Ισπανοί στην άκρη της πόλης, πάνω σχεδόν στη θάλασσα. Το φρούριο αυτό ήταν στην πραγματικότητα φυλακές και σήμερα μπαίνεις μέσα ελεύθερα. Περισσότερο θυμάμαι ότι έξω απ’ το φρούριο πουλούσαν (πάλι οι μικροπωλητές) κοσμήματα από κόκκους καφέ, φουντούκια κλπ, που ήταν πολύ όμορφα (και φτηνά).
Και μιλώντας για καφέ μετάνιωσα για δύο πράγματα: που δεν δοκίμασα καφέ δε όγια, café de olla, και που δεν αγόρασα από παραγωγούς που πουλούσαν στις άκρες των δρόμων (όπως πουλάνε εδώ καρπούζια) διάφορα πράγματα από καφέ: λικέρ, καραμέλες, καφέ φυσικά κλπ.
O café de olla δεν είναι ξεχωριστός τύπος καφέ, είναι ο παραδοσιακός τρόπος που φτιάχνουν καφέ στο Μεξικό (ιδίως στο Νότιο Μεξικό). Ξέρω μόνο ότι olla είναι μια πήλινη κατσαρόλα. Κάτι κάνουν εκεί μέσα τον καφέ, ξέρω γω; Δεν ρώτησα (αν και έπρεπε) πως τον κάνουν αυτόν τον καφέ. Το Μεξικό παράγει πολύ καφέ και η πολιτεία της Βερακρούζ είναι απ’ τους μεγαλύτερους παραγωγούς. Απ’ το αυτοκίνητο έβλεπα τις φυτείες του καφέ (κάτι μικροί θάμνοι είναι) αλλά δεν σταματήσαμε ν’ αγοράσω προϊόντα καφέ από τους ντόπιους παραγωγούς. Κρίμα γιατί τελικά ο ταξιδιώτης πρέπει να γνωρίζει από πρώτο χέρι πράγματα που δεν μπορεί να δει στη χώρα του.
Και τέλος εκείνο που θυμάμαι πολύ καλά είναι το aquarium της Βερακρούζ, το μεγαλύτερο aquarium της Λατινικής Αμερικής. Ως και φάλαινες είχε!
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ λιγάκι στο θέμα της ασφάλειας. Εγώ πάντως, δεν αισθάνθηκα σε καμία στιγμή να απειλούμαι. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι νύχτα δεν πολυέβγαινα, δεν είναι και τόσο συνηθισμένο να βγαίνεις νύχτα όπως εδώ (π.χ. προτιμάνε να βγαίνουν έξω για πρωινό, παρά βράδυ για φαγητό). Την ημέρα, όμως, έβγαινα και εντελώς μόνος.
Είναι, όμως, επίσης αλήθεια ότι υπάρχουν ορισμένες περιοχές ή γειτονιές που καλό είναι να τις αποφεύγεις. Αυτό ισχύει κυρίως στην πρωτεύουσα. Αν μπορείτε να ρωτήσετε κάποιον ντόπιο σχετικά, δεν θα έχετε κανένα πρόβλημα.
Τέλος.
Συντάκτης: Diego Alatriste
(Thimios Giotas)
(Thimios Giotas)
🔎2563
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου