Η τέχνη εμπνέει τέχνη... Κάπως έτσι, θα μπορούσε κάποιος να δώσει το πρώτο στίγμα, για την παρουσία μιας κινηματογραφικής αφίσας στο πέρασμα του χρόνου. Οι πιο πολλές αφίσες, από τα πρώτα σκιρτήματα του ελληνικού σινεμά, ξεκίνησαν σαν απλοί εφήμεροι «κράχτες», που χρωστούσαν την ύπαρξη τους, με αρχικό αυτοσκοπό την προβολή του έργου και των πρωταγωνιστών. Στην πορεία, όμως, πολλές φορές, μερικές από αυτές, αυτονομήθηκαν και μετατράπηκαν σε ιδιαίτερα έργα εμπορικής τέχνης και αναμφισβήτητα, πηγή έμπνευσης για πολλούς φανατικούς συλλέκτες, λάτρεις της 7ης τέχνης ή και απλά περιστασιακούς θεατές, που απλά γοητεύτηκαν από εκείνες...
Οι αφίσες, συχνά είχαν την κρυφή γοητεία των «σειρήνων», προπαγανδίζοντας με ευέλικτο, σπιρτόζικο και ξεχωριστό τρόπο, την κάθε ταινία, στους θεατές. Ασπρόμαυρες ή έγχρωμες, η τέχνη της αφίσας, ξεκίνησε με μικρά δειλά βήματα, σιγοντάροντας την δουλειά των κινηματογραφιστών, που δημιουργούσαν ταινίες στο ελληνικό προσκήνιο.
Η χρυσή εποχή, η εποχή, που οι πολλοί ζωγράφοι ζούσαν από τις γιγαντοαφίσες, ήταν από τα τέλη του 1940 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70. Το «Άνεσις», το «Αθήναιον» στους Αμπελόκηπους, το «Λουξ» και το «Σελέκτ» στην Πατησίων, το «Σταρ» στην Ομόνοια, το «Ρεξ» και το «Ιντεάλ», το «Άστορ» και ο «Έσπερος» στη Σταδίου και πολλοί άλλοι κινηματογράφοι, κοσμούνταν με τα έργα γνωστών και άγνωστων ζωγράφων. Στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και με την αύξηση της Ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής, από τα ατελιέ καλλιτεχνών, βγήκαν μακέτες κινηματογραφικών αφισών που ανέτρεψαν τον αρχικό σκοπό της δημιουργίας τους. Ο Γιώργος Βακιρτζής, χαρακτηριστικά, έδωσε μια άλλη τροπή στην ιστορία της κινηματογραφικής αφίσας, με τα χρώματά του, ο Στέφανος Αλμαλιώτης, ο Νικόλαος Ανδρεάκος, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Νίκος Νικολαΐδης, ο Κώστας Γρηγοριάδης, τα αδέλφια Γιώργος και Κώστας Κουζούνης, και ο Γεράσιμος Τουλιάτος, ήταν μερικοί από τους πρωτοπόρους σε αυτή την τέχνη. Ορισμένες από αυτές τις αφίσες-δημιουργήματά τους, υπάρχουν σε ψηφιακή συλλογή στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στο πλαίσιο του Προγράμματος της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Οι συγκεκριμένες αφίσες, ψηφιοποιήθηκαν, αφού πρώτα συντηρήθηκαν και αποκαταστάθηκαν, σα γνήσιες «ντίβες».
Αξίζει να επισημάνουμε, ότι το σινεφίλ κοινό της μεταπολεμικής Ελλάδας, γοητευόταν με τις απεικονίσεις στο χαρτί των ερωτευμένων ζευγαριών, τις ανατρεπτικές σκηνές δράσης και τα υπέροχα χρωματιστά ανάγλυφα γράμματα, με τις χρηστικές πληροφορίες για το έργο, που «εγκλώβιζαν» το εκτόπισμά, τους σε εκείνα τα υπερφυσικά τελάρα των 2χ6μ., 2χ9μ., 3χ10μ, πάντα σε αρμονική συνάρτηση με τις διαστάσεις του κάθε κινηματογράφου. Αφίσες ζωγραφισμένες με περισσό μεράκι δίνοντας μια άλλη αίγλη και διαμορφώνοντας μια άλλη αισθητική, χωρίς να λείπουν και οι κινηματογράφοι, που αρκετές φορές, έκαναν και αυτοσχέδιες χειρόγραφες αφίσες. Προσφέροντας στους καλλιτέχνες της εποχής, μια ακόμη καλλιτεχνική διέξοδο.
Ακόμη και στις ημέρες μας, σε μια προσπάθεια αντίστασης στην έκρυθμη εξέλιξη της λιθογραφίας και των γραφίστικων ευκολιών, με εκτυπώσεις σε κινηματογραφικές αφίσες, ο κος Δημήτρης Γάκας, ιδιοκτήτης των κινηματογράφων το «Αθήναιον» στους Αμπελόκηπους και τα «Αστέρια» στην Κηφισιά, εξακολουθεί να συμμαχεί μαζί με τον αγαπημένο του ζωγράφο Βασίλη Δημητρίου και να στολίζει με χειροποίητες δημιουργίες, το φουαγιέ και την πρόσοψη των κινηματογράφων του. Παρόλο και το επιπλέον οικονομικό τίμημα, σε σχέση με τη δωρεάν προσφορά μιας καλής εκτυπωμένης αφίσας, από τις εταιρίες παραγωγής των ταινιών. Ο 70χρονος και πλέον Βασίλης Δημητρίου, είχε τη χαρά και την τιμή, να μαθητεύσει σε νεαρή ηλικία, δίπλα στο ζωγράφο Κώστα Γρηγοριάδη. Αφίσες που ζωγραφίζονται με ψαρόκολλα και σκόνες αγιογραφίας, που τυλίγονται με ιεροτελεστία και τελαρώνονται αργά το βράδυ της Τετάρτης, αφίσες που κρατάνε ακόμη ζωντανή αυτή την παλιά παράδοση και εκείνο, το παλιό «άρωμα» της άγουρης σινεφίλ εποχής.
Αλήθεια, πόσοι συλλέκτες θα ήθελαν, ένα ακόμη επικαιροποιημένο έργο, από τις δημιουργίες του Βασίλη Δημητρίου, που ακόμη και σήμερα, το 2008, ζωγραφίζει και δημιουργεί σαν έφηβος. Η έβδομη τέχνη, ξέρει να επιβραβεύει με αιώνια επιβράβευση τους πιστούς ακολούθους της, από όποιο μετερίζι και εάν την υπηρετούν. Έτσι, έκανε και με τον αγαπημένο φροντιστή της Φίνος, τον Παντελή Παλιεράκη, που ζώντας τη χρυσή εποχή του ελληνικού σινεμά, είχε την πρόνοια να διατηρήσει ένα πλούσιο προσωπικό αρχείο από αφίσες, γιγαντοαφίσες, φωτογραφίες. Κωμωδίες και δράματα, μιούζικαλ, κοινωνικά και ιστορικά κινηματογραφικά ντοκουμέντα, όλα σε ένα λεύκωμα, με μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές αφίσες εκείνης της ιδιαίτερης εποχής. Μιας εποχής, από τον Ζυλ Ντασσέν μέχρι το Γιάννη Δαλιανίδη, από τον Μάνο Κατράκη μέχρι τον Κώστα Βουτσά. Ένα πολύχρωμο μωσαϊκό συναισθημάτων, για τους σινεφίλ εκείνων των χρόνων, διατηρώντας ανέπαφη την γοητεία εκείνης της εποχής, σε κάθε ξεφύλλισμα ενός λευκώματος, σε κάθε ματιά μια συλλογής από αφίσες, που έρχεται στο φως.
Κείμενο: Ελένη Χρήστου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου