Λογοτεχνικές Προτάσεις 345 / Βιβλιοκριτική: Μάργω - Φως και φωτιά (Μυθιστόρημα Φαντασίας)

Ένα ερωτικό και μυστηριακό μυθιστόρημα τρόμου
και φαντασίας, που θα σας συναρπάσει…

Φθινόπωρο… Ενώ κάνει τον βραδινό του περίπατο σ’ ένα τοπίο χαμένο στην καταχνιά, ο Στέφανος συναντά απρόσμενα τη Μάργω, μια μυστηριώδη γυναίκα που διεγείρει νου και σώμα πέρα από τα όρια. Θύμα της ανδρικής βίας σε χρόνους χαμένους στη λήθη –αλλά και ιδανική ερωμένη, πριν από αιώνες, ενός νεαρού μοναχού με τον οποίο γνώρισε τον αληθινό έρωτα– η Μάργω ακολουθεί μια παράξενη μοίρα που ορίζει τον ρόλο της στον κόσμο.

Ποια είναι στ’ αλήθεια; Νύμφη του βουνού; Μάγισσα των σκοτεινών χρόνων; Ή μήπως μια απολύτως πραγματική γυναίκα που ζει ανυπόταχτη, έξω από τις συμβάσεις κάθε εποχής; Ίσως ένα υψηλό πρότυπο, το ιερό θηλυκό, πανίσχυρο, ελεύθερο και συγχρόνως μητρικό και τρυφερό, Φως και Φωτιά του κόσμου προσωποποιημένη.

Η σύγκρουση με μια σκοτεινή σέχτα που θέλει να εξοντώσει τη Μάργω είναι αναπόφευκτη… Η εμπλοκή του Στέφανου, όπως και άλλων ανθρώπων που μοιάζουν αθώοι, θα οδηγήσει όλους τους ήρωες σε μια αναμέτρηση μπροστά στην πανάρχαια Δρυ. Άραγε, το παρελθόν επαναλαμβάνεται στο παρόν; Και πόσο επιθυμητό είναι να στοιχειώσει το μέλλον;

Ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα, με ανθρωπολογικές και φιλοσοφικές προεκτάσεις, στο οποίο το φυσικό και το μεταφυσικό εμπλέκονται αλλόκοτα κάτω από τη μαγική παρουσία και την επιρροή της Μάργως.

Ο Φώτης Κατσιμπούρης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλαμάτα. Η λογοτεχνία του φανταστικού τον ελκύει ως συγγραφέα και αναγνώστη και γι’ αυτόν η συγγραφή κάθε νέου βιβλίου είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι που αρχίζει με τη γοητευτική φάση της έρευνας –ιστορικής, γεωγραφικής, λαογραφικής– η οποία συνεχίζεται και κορυφώνεται με την απρόβλεπτη, ακόμα και για τον ίδιο, ανάπτυξη της μυθοπλασίας. Έχουν εκδοθεί τα μυθιστορήματά του "Ο Σκιοφύλακας" (Διόπτρα, 2005), "Ο Όρκος" (Ωκεανός, 2011), μια μυθιστορηματική αναδημιουργία της παραλογής του Νεκρού Αδερφού, και "Ανάμεσα σε δυο Αγγέλους" (Ωκεανός, 2012), τα οποία απέσπασαν εξαιρετικές κριτικές από αναγνώστες και συγγραφείς.

Σελίδες Νοσταλγίας/Παναγιώτης Πλαφουτζής: Ένα μυθιστόρημα που κατατάσσεται στον χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας, άνετα όμως μπορεί κάποιος να του προσδώσει και άλλους χαρακτηρισμούς: αποκρυφιστικό μυθιστόρημα, οικολογικό θρίλερ, ερωτική ιστορία, περιπέτεια... Και δεν θα έπεφτε έξω σε τίποτε από αυτά.

Ο Κατσιμπούρης τοποθετεί την δράση του έργου του στη γενέθλια πόλη του, με αποτέλεσμα να "παίζει" σε γνώριμο γήπεδο. Τις περισσότερες φορές αυτό εξελίσσεται σε πλεονέκτημα για έναν συγγραφέα, το να γνωρίζει δηλαδή τους χώρους μέσα στους οποίους τοποθετεί τα πιόνια-χαρακτήρες του. Και φυσικά, εδώ, ο ίδιος το εκμεταλλεύεται πολύ καλά.

Στην υπόθεση του βιβλίου, ο Στέφανος Αργυρός είναι ένας καθηγητής σε τοπικό σχολείο αλλά και γνωστός συγγραφέας. Ένα βράδυ, περπατώντας στην παραλία της πόλης, θα συναντήσει μια παράξενα σαγηνευτική γυναίκα που θα του παραδώσει ένα γράμμα. Θορυβημένος από αυτή τη συνάντηση, λίγο αργότερα θα επισκεφθεί το μπαρ "Αίνιγμα" και εκεί θα γνωριστεί με την Μαρία Μιχαλοπούλου, μια πολύ όμορφη γυναίκα η οποία θα τον γοητεύσει. Στο τέλος της βραδιάς, ο Στέφανος, φαίνεται να γνωρίζει ήδη πως οι δυο γυναίκες που συνάντησε θα σημαδέψουν για πάντα την ζωή του.

Η Μαρία είναι ιατροδικαστής και τις μέρες εκείνες αντιμετωπίζει ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα της καριέρας της. Κατά τη διάρκεια μιας νεκροψίας, βρίσκεται αντιμέτωπη με τους παιδικούς της εφιάλτες. Καλείται να εκδώσει πόρισμα για έναν νεκρό άντρα που γνωρίζει από παλιά. Έναν άνθρωπο με μια ουλή στο μάγουλο και ένα φύλλο σφενταμιάς στη στοματική κοιλότητα. Τι μπορεί να γράψει, όμως, για κάποιον που εξωτερικά το σώμα του είναι ανέγγιχτο, ενώ τα εσωτερικά ζωτικά του όργανα είναι εντελώς ή σχεδόν απανθρακωμένα και η καρδιά εξαφανισμένη;

Στην ιστορία εμπλέκονται ο Νώντας (που του αρέσει η Μαρία), ο Αντώνης (φίλος της Μαρίας), η Κάθριν (η παλιά δασκάλα αγγλικών της Μαρίας), η Δήμητρα, ο Νίκος και ο θείος του, ένας φορτηγατζής και κάποιοι ακόμα δευτερεύοντες χαρακτήρες. Μα πάνω απ' όλους και απ' όλα βρίσκεται η Μάργω. Η πραγματική πρωταγωνίστρια του βιβλίου, ένας πραγματικά πολυδιάστατος χαρακτήρας, από τους πιο ενδιαφέροντες που έχουν υπάρξει στην εγχώρια σκηνή της φανταστικής λογοτεχνίας. Μία νύμφη του βουνού, ένα θηλυκό πλάσμα αιθέριο και απρόσιτο για τους πολλούς, αιωνόβιο και αειθαλές, σαν την αρχαία μεγάλη βελανιδιά, την οποία προστατεύει και η οποία την τροφοδοτεί με ενέργεια και ζωή.

Όταν, στην σύγχρονη εποχή, η Μάργω θα νιώσει ότι απειλείται για πρώτη φορά πραγματικά, θα ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς εκείνους της Φύσης που σκοπό έχουν να αντισταθούν στην ανθρώπινη απληστία και στην πραγματική, πολυδιάστατη δύναμη του Κακού.

Μια παγκόσμια συνωμοτική οργάνωση με το όνομα «Ανέωος Αιών», γνωρίζει για την ύπαρξη της νύμφης και γι' αυτά που εκείνη πρεσβεύει. Στόχος τους είναι να καθυποτάξουν κάθε φυσικό και ανθρώπινο στοιχείο στη βούληση ενός αδυσώπητου Υπερανθρώπου, της προσωποποίησης του Υπέρτατου Κακού, στο οποίο πρέπει να υπακούει η Ανθρωπότητα.

Μοναδικοί σύμμαχοι της Μάργως, η μικρή παρέα που θα καταλύσει στο ξενοδοχείο "Άρτεμις", στις παρυφές του Ταϋγέτου: η Μαρία και οι φίλοι της. Δεν γνωρίζουν, βέβαια, πως ακριβώς από εκείνο το μέρος έχουν επιλέξει οι δυνάμεις του Κακού να ξεκινήσουν να εφαρμόζουν τα σχέδια τους...

Το μυθιστόρημα έχει μια κινηματογραφική ροή, βοηθούμενη από την περιγραφική ικανότητα και το δομημένο υπόβαθρο του συγγραφέα, που το βασίζει σε παλιούς ελληνικούς θρύλους των βουνών και λαϊκές δοξασίες. Επιτυχημένες εναλλαγές στο μοτίβο παρελθόν-παρόν και ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία, έξυπνα τοποθετημένα. Περιέχει, επίσης, πολλά στοιχεία αισθησιασμού αλλά και τρόμου, όλα σωστά τοποθετημένα και με εξαιρετικές περιγραφές.

Η πρόθεση του συγγραφέα να "καταγγείλει" με τον τρόπο του τον σύγχρονο τρόπο ζωής και την εν γένει στάση του ανθρώπου απέναντι στην Φύση, γίνεται φυσικά αντιληπτή, περνάει όμως στο παρασκήνιο καθώς το ενδιαφέρον μετατοπίζεται συνεχώς στην πρωταγωνίστρια, Μάργω.

Μα, είναι δυνατόν να είναι όλα τέλεια σε αυτό το βιβλίο; Φυσικά και όχι. Υπάρχουν και κάποιες χτυπητές αδυναμίες στο κείμενο, οι οποίες γίνονται εύκολα αντιληπτές από κάποιον έμπειρο αναγνώστη.

Καταρχάς, ο Κατσιμπούρης προσπαθεί να καθοδηγήσει τη σκέψη σου σε αυτό που θέλει να πιστέψεις. Φοβάται -και αυτό είναι φανερό σε όλο το κείμενο- πως δεν θα "πιάσεις" το νόημα αυτού που θέλει να σου πει και γι' αυτό το αναλύει πάρα πολύ. Μεγάλο λάθος του, καθώς οι μυημένοι στην λογοτεχνία φαντασίας θα παραξενευτούν αρχικά και στη συνέχεια μπορεί μέχρι και να "προσβληθούν", πιστεύοντας πως ο συγγραφέας υποτιμά την αντίληψή τους. Εντάξει, Φώτη, το καταλάβαμε, άσε μας λίγο να αναπνεύσουμε, μπορούμε να σκεφτούμε και μόνοι μας, μην μας τα δίνεις όλα στο πιάτο!

Στα αρνητικά, επίσης, ο ανορθόδοξος τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας αλλάζει τις σκηνές, ξαναπεριγράφοντας στην αρχή το ίδιο περιστατικό με λίγο διαφορετικά λόγια. Κουραστικό από ένα σημείο και μετά, με αποκορύφωμα δύο κεφάλαια, που ξαναδιαβάζουμε σχεδόν απαράλλακτο το ίδιο κείμενο για τέσσερις ολόκληρες σελίδες (βλ. σελ. 182-185 και 242-245)!

Δεν θα σταθώ στα δυνατά συναισθήματα που γεννούνται μεταξύ των ηρώων κατά την διάρκεια της ιστορίας. Εντάξει, έχουμε ξαναδεί δυνατές φιλίες και κεραυνοβόλους έρωτες σε μυθιστορήματα να αναπτύσσονται πάρα πολύ γρήγορα, όμως αυτή η ευκολία με την οποία ο Στέφανος Αργυρός, σχεδόν από την αρχή ακόμα του βιβλίου δηλώνει πως δεν τον πειράζει και να πεθάνει, αρκεί να προλάβει να μάθει για τη Μάργω και να γράψει γι' αυτήν, το θεωρώ υπερβολικό. Και υπέρ-βολικό για τον συγγραφέα που δεν διστάζει να γεμίζει την ιστορία με στοιχεία που θα τον βοηθήσουν στην εξέλιξή της, αδιαφορώντας για το πόσο τραβηγμένα μπορεί να φαίνονται. Μυθιστόρημα φαντασίας, γράφει άλλωστε, μπορούν να δικαιολογηθούν κάποια πράγματα. Να σημειώσουμε πως η δράση του μυθιστορήματος εξελίσσεται σε ένα τριήμερο.

Κάτι που μου προξένησε εντύπωση για το πώς "ξέφυγε" και από τον συγγραφέα και από τον επιμελητή: οι παιδότοποι δεν απασχολούν τα παιδιά χωρίς την παρουσία γονέων, αυτό το κάνουν οι παιδικοί σταθμοί. Επίσης, τα παιδικά πάρτυ μπορεί να γίνονται σε μπαρ, εφόσον αυτά διαθέτουν ειδικό χώρο, δεν γίνονται όμως τα μεσάνυχτα...

Εν κατακλείδι, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα, γρήγορα και το προτείνω ανεπιφύλακτα στους λάτρεις του φανταστικού. Κι αυτό, κυρίως για την Μάργω, που -θα το ξαναπώ- αποτελεί ως χαρακτήρας ένα σημείο αναφοράς για την ελληνική σκηνή του φανταστικού. Και αυτό είναι, ίσως, η μεγαλύτερη επιτυχία του Κατσιμπούρη σε αυτό το βιβλίο...

Συγγραφέας: Φώτης Κατσιμπούρης
Σελίδες: 432
Διαστάσεις: 14 x 20,5 εκ.
Χρώμα: Μονόχρωμο
Εξώφυλλο: Μαλακό
ISBN: 978-960-461-685-5
Ημερομηνία κυκλοφορίας: 23/11/2015
Τιμή: €13,50
Εκδόσεις: Κλειδάριθμος

👬2274