Η… βιβλιογραφία των κόμικς 36: Μικρός Κάου-μπόυ - Έτσι κατακτήσαμε τη Δύση

Αναδημοσίευση κειμένου από το τεύχος 4 του περιοδικού "Club Φίλων Μικρός Σερίφης Magazine" (Μάιος 2009).

ΕΤΣΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΑΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ…

(‘Η ΜΗΠΩΣ

ΕΤΣΙ ΜΑΣ ΚΑΤΕΚΤΗΣΑΝ ΤΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ;;;;;;)

Με αφορμή την έκδοση του καινούριου βιβλίου του Γιώργου Κοσκινά, με τίτλο «ΜΙΚΡΟΣ ΚΑΟΥ-ΜΠΟΫ, ΕΤΣΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΑΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ», θα κάνουμε κάποια γενικά σχόλια για τα περιεχόμενα του μικρού αυτού τόμου.

Εμείς του Club, όπως και να το κάνουμε, είμαστε πιο «ειδικοί» για να κρίνουμε ένα βιβλίο που αναφέρεται στους ήρωές μας… Γι’ αυτό, συγχώρεσέ μας Γιώργο αν θα είμαστε λιγάκι αυστηροί μαζί σου… Ξεκινάμε, λοιπόν…

Καταρχήν, ο ίδιος ο συγγραφέας ξεκαθαρίζει πως στο έργο του «Κυριαρχεί η έρευνα και η καταγραφή... η γλώσσα των αριθμών σε πρώτο πλάνο και οι αναμνήσεις διάσπαρτες αλλά σε δεύτερο ρόλο...». Οπότε, ο νοσταλγικός αναγνώστης, που θα περίμενε ότι αγοράζοντας αυτό το βιβλίο θα ξαναθυμόταν την ιστορία της Θρυλικής Τετράδας, προσγειώνεται ανώμαλα! Το βιβλίο είναι σίγουρα ένα βοήθημα για τους συλλέκτες (χωρίς δυστυχώς να αποφεύγει τα λάθη και τις ανακρίβειες) και μπορεί κάποιος να αντλήσει δεκάδες λεπτομέρειες γύρω από τα υπόλοιπα περιεχόμενα, όπως τα εικονογραφημένα που δημοσίευε το περιοδικό. Στο κεφάλαιο που ο Γιώργος αναφέρεται στους τέσσερις πρωταγωνιστές, αναφέρει ελάχιστες λεπτομέρειες για τους χαρακτήρες, ενώ σου δίνει την αίσθηση ότι απλά έχει αναπτύξει την περίληψη της ιστορίας που δημοσίευαν συχνά οι εκδότες, στο κάτω μέρος των σελίδων του περιοδικού, για να την μάθουν οι νέοι αναγνώστες…

Γενικότερα, το βιβλίο, σου δίνει την αίσθηση πως κάτι του λείπει…

Όταν ο Όλιβερ Στόουν γύρισε την ταινία «Μέγας Αλέξανδρος», όλοι περιμέναμε να δούμε ένα πραγματικό έπος στον κινηματογράφο (βλέπεις είχε προηγηθεί κι ένας «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών»). Δυστυχώς, παρόλο που ο σκηνοθέτης είχε στα χέρια του μία τόσο σημαντική προσωπικότητα με πολύπλευρο χαρακτήρα, επέλεξε να μεμψιμοιρήσει και να σταθεί στα αδύνατα σημεία αυτού του ανθρώπου!

Παρόλο που ο Γιώργος είχε την ευκαιρία να γράψει για μία από τις δύο κορυφαίες παρέες ελληνικών ηρώων περιοδικού (η άλλη είναι αυτή του Μικρού Ήρωα), αυτός αγνοώντας τους σχεδόν επιδεικτικά, δεν θέλησε να τους βάλει ούτε στο εξώφυλλο του βιβλίου που αναφέρεται στο περιοδικό τους!

Εντέλει, μπορεί η παρέα του Τζιμ Άνταμς να μην κέρδισε και πολλά από το βιβλίο αυτό, ωστόσο, κερδίσαμε όλοι εμείς οι φίλοι των κόμικς, γιατί είναι πολύ σημαντικό να βγαίνουν συνεχώς νέες εκδόσεις αφιερωμένες στα παλιά περιοδικά. Από αυτή την άποψη, αξίζουν πολλά μπράβο στον Γιώργο Κοσκινά (εμείς τον θεωρούμε ήδη «δικό μας» άνθρωπο), γιατί μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μας έδωσε δύο πολύ σημαντικά βιβλία. Αναμφισβήτητα του αξίζει ο τίτλος του «Μέγα Αποκρυπτογράφου», γιατί καταφέρνει να εντοπίζει πολλές λεπτομέρειες γύρω από τα ξένα κόμικς που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα (είτε ως αυτόνομες εκδόσεις, είτε «κρυμμένα» μέσα σε περιοδικά όπως ο Μικρός Κάου-μπόυ).

Γιώργο, το Magazine του Club, σου εύχεται ολόψυχα, καλή συνέχεια…

Τα περιεχόμενα του βιβλίου:

Πρόλογος

Οι φιγούρες και το προφίλ

Οι γρίφοι

Τα εικονογραφημένα

Οι καλοί, οι κακοί και οι άσχημοι

Το πρώτο δημοψήφισμα του 1973

Οι συντελεστές

Τα τεύχη

Οι λεπτομέρειες

Οι καταχωρήσεις

Τα οπισθόφυλλα

Συμπεράσματα

Επίλογος

Ευχαριστίες

Βιβλιογραφία

Το soundtrack

Πλαφουτζής Παναγιώτης

Παραμένουμε στο θέμα, και δημοσιεύουμε την κριτική για το βιβλίο του Γιώργου Κοσκινά, όπως εμφανίστηκε και στο site του Greekcomics.gr. Την κριτική έγραψε το μέλος μας (και μέλος του Greekcomics.gr), Πάνος Τουρλής.

«Να το λοιπόν και το δεύτερο παιδί του Γιώργου Κοσκινά. Μετά τις χάρτινες αναμνήσεις που μας ξύπνησε μας κρατά ξάγρυπνους με το νέο του δημιούργημα.

Μιας και είμαι φανατικός αναγνώστης-συλλέκτης των σχετικών εικονογραφημένων φυλλαδίων δεν έχω πέτρα άψαχτη που να μη βρω κάτι σχετικό με αυτά, κάτι γύρω από αυτά, που θα με μπάσει στο κλίμα της περασμένης και γλυκιάς εκείνης εποχής. Έχουν λοιπόν βγει κατά καιρούς αρκετά βιβλία, που καταντούν πλέον σπάνια, όλα όμως αφορούν-καταγράφουν-σκαλίζουν γενικά για όλα τα φυλλάδια και τους εκπροσώπους της παραφιλολογίας. Το τελευταίο διάστημα μόνο αρχίζουν αυτοί οι τίτλοι να εξειδικεύονται. Η αρχή έγινε με το λεξικό του Μικρού Ήρωα και τώρα κυκλοφόρησε το παρόν ενώ αναμένεται και ο Μικρός Σερίφης. Μες στην καλή χαρά λοιπόν είμαι για τα νέα αποκτήματα.

Το νέο βιβλίο του Γιώργου Κοσκινά αφορά αποκλειστικά λοιπόν τον Μικρό Καου-μπόυ. Ένα παιδικό περιοδικό που κυκλοφόρησε κοντά τρεις δεκαετίες κι έκλεισε στο θεαματικό αριθμό των 1218 τευχών, ενώ παράλληλα κυκλοφόρησαν άλλοι δύο τίτλοι με το ίδιο περιεχόμενο (Μικρός Αρχηγός και Μικρός Σερίφης, που ήταν και ο πρώτος διδάξας). Για να μην αναφέρω τις έξτρα εκδόσεις, όπως Υπερτεύχος Μικρός Κάου-μπόυ κλπ. Συγγραφέας του ο Πότης Στρατίκης αρχικά και ακολούθησε πλειάδα άλλων ονομάτων, επιφανών και διακεκριμένων ήδη στο χώρο τους ή νέου αίματος στο χώρο της συγγραφής. Κι όλοι αυτοί οι άνθρωποι έγραψαν, δημιούργησαν και ζωντάνεψαν τον Τζιμ Άνταμς, την Ντιάνα, τον Τσιπιρίπο και τον κωμικό Πεπίτο.

Αυτήν την ιστορία ξετυλίγει με εμπεριστατωμένα στοιχεία ο συγγραφέας. Τα έχει όλα (σχεδόν), από τις ταυτότητες των ηρώων, τις σταδιοδρομίες των συγγραφέων και των εικονογράφων του κειμένου έως τις μετέπειτα εκδόσεις και τις πηγές προέλευσης των κόμικς που συμπλήρωναν την ύλη του περιοδικού. Ακόμη και αναφορά και σχόλια στις βινιέτες του περιοδικού και στις διαφημιστικές καταχωρήσεις και τις αναγγελίες των επόμενων τευχών. Τα οποία συνδέει με την επικαιρότητα της εποχής. Πλήρες, μεστό, τεκμηριωμένο. Είναι εύχρηστο όμως;

Το ταξίδι ξεκινάει με την ταυτότητα των ηρώων για να επεκταθεί κατόπιν στα κόμικς του περιοδικού που συμπλήρωναν την ύλη και πού αυτά πρωτοδημοσιεύθηκαν (δημιουργοί, χώρα προέλευσης, μετέπειτα αυτόνομη εκδοτική πορεία κλπ.) και επιστρέφοντας στην πρωταγωνιστική τετράδα: από πού εμπνεύστηκαν οι εικονογράφοι τη μορφή των ηρώων αυτών και πώς εξελίχθηκαν ανά έκδοση.

Φτάνουμε σιγά-σιγά στον κύριο όγκο του έργου. Έχουμε λοιπόν πλήρη λίστα όλων των κόμικς που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό και χάρη στις συζητήσεις και τις διχογνωμίες εδώ στο greekcomics καταφέραμε να αποκρυπτογραφήσουμε, ξεθάψουμε, ξεκαθαρίσουμε και αρκετοί τίτλοι να αποκατασταθούν στο αχανές τούνελ της έρευνας. Η λεπτομέρεια αγγίζει και τις διάφορες φατσούλες που συνοδεύουν κάποιες μόνιμες στήλες και κάποια χιουμοριστικά γκαγκς που δημοσιεύονταν περιοδικά ή μόνιμα, μιλάμε για πολύ εξαντλητική έρευνα.

Προχωράμε στις ιστορίες. Ποιοι έγραψαν ποιες ιστορίες, πού δημοσιεύθηκαν, πού αναπαρήχθησαν εντός και εκτός κύκλου Μικρού Κάου-μπόυ, πόσο συναρπαστικές ή σπάνιες είναι κλπ. Καταγράφονται χωριστά οι σειρές των μεγάλων περιπετειών των μικρών ηρώων (από 4 τεύχη και πάνω), οι κυριότεροι και πιο πείσμονες αντίπαλοι, οι πιο περίεργες περιπέτειες που είχαν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά.

Σε άλλο κεφάλαιο καταγράφεται η ιστορία του εκδοτικού οίκου που ίδρυσε ο Πότης Στρατίκης και οι επαγγελματικές κινήσεις του Θέμου Ανδρεόπουλου, όταν διαλύθηκε η συνεργασία τους. Πολλές λεπτομέρειες γύρω από τη συγγραφική τους και την καλλιτεχνική τους σταδιοδρομία δίνονται και πλουτίζουν τα ελλιπή βιογραφικά στοιχεία που υπάρχουν σε άλλες πηγές.

Τελειώσαμε; Όχι... Ποια τεύχη είναι πιο σπάνια και γιατί; Ποια κυκλοφόρησαν ως επετειακά και γιατί; Λίστα των πρώτων 215 τευχών (ένα από τα πράγματα που με ενόχλησαν στο βιβλίο: γιατί μόνο τα πρώτα 215; κι αμέσως, σα να λείπει κομμάτι ολόκληρο, μεταπηδάμε στο πού εντοπίζουμε επαναλήψεις ιστοριών αλλά και εξωφύλλων). Για μένα θα έπρεπε να υπάρχει χωριστά και σε ευκρινές σημείο, όχι ενσωματωμένο στη ροή του κειμένου, πλήρης κατάλογος των τευχών όλης της σειράς και των συνοδευτικών τίτλων και σχεδόν δίπλα σε κάθε τεύχος ό,τι σχόλια πρέπει να το συνοδεύουν (πηγή έμπνευσης, περιεχόμενα, επανάληψη τυχόν ιστορίας κλπ.).

Αρκετά αναλυτικό είναι και το γεγονός που αναφέρθηκε και πιο πάνω, την έμπνευση δηλαδή της σύνθεσης των εξωφύλλων: πότε άρχισαν να εμφανίζονται οι μικροί ήρωες και στα εξώφυλλα, ποια καρέ ξένων δημιουργών αντιγράφηκαν ή αποτέλεσαν έμπνευση για τους Έλληνες εκδότες, πού συναντάμε τα ίδια εξώφυλλα και τι απεικονίζουν κτλ. Δυστυχώς χωρίς συνοδευτικές εικόνες για επεξήγηση, μόνο ένα ολόκληρο κατεβατό που σύντομα κουράζει και ξενίζει.

Και σχεδόν με κομμένη ανάσα φτάνουμε στο τέλος, όπου κάπως χαλαρώνουν οι ρυθμοί ανάγνωσης και ξετυλίγουμε το κουβάρι των οπισθόφυλλων. Τι δημοσιεύθηκε στην πίσω εξωτερική σελίδα του περιοδικού; Σε πόσες συνέχειες; Είχε ανταπόκριση; Είχε εγκυκλοπαιδικές γνώσεις; Ήταν όμορφο αισθητικά και καλλιτεχνικά; Φαντάζομαι ότι το πιο όμορφο κομμάτι και το πιο συναρπαστικό ακόμη και για μας σήμερα ήταν οι έγχρωμες απεικονίσεις των βασικών πρωταγωνιστών του αναγνώσματος, από τη θρυλική τετράδα ως τους δευτεραγωνιστές και συντρόφους των παιδιών στο καλό και στο κακό. Μπορείς να χαζεύεις με τις ώρες αυτά τα τόσο όμορφα, δυναμικά και λιτά σκίτσα.

Στον επίλογο έχουμε πάλι τις λογοτεχνικές εξάρσεις του συγγραφέα που μας πιάνουν από το χέρι και μας ξεναγούν στην παιδική μας ηλικία και στα πρώτα μας παιχνίδια. Ακριβώς όπως έκανε και στο πρώτο του βιβλίο. Για να κλείσουμε το σεντούκι με άλλη μια ανάμνηση των πολύτιμων εκείνων στιγμών που ξεθάψαμε.

Δυστυχώς, η πρώτη εικόνα που έχω δεν είναι θετική. Έχοντας γνωρίσει το πρώτο έργο του συγγραφέα έτρεξα με λαχτάρα να διαφωτιστώ και να αγαπήσω και τον Μικρό Κάου-μπόυ, όμως απογοητεύτηκα. Είναι λογικό να βγάζει κάποιος ένα βιβλίο και να μην ικανοποιεί όλους τους αναγνώστες του, αλλιώς θα βγάζανε όλοι αυτοί ο καθένας το δικό του. Αντικειμενικά μιλώντας λοιπόν το βιβλίο είναι ένας συλλεκτικός οδηγός κι όχι ένα ανάγνωσμα. Δεν βοηθάει κάποιον άσχετο με το χώρο είτε της παραφιλολογίας είτε του Μικρού Κάου-μπόυ ειδικότερα, να αγαπήσει ή να ερμηνεύσει αυτό το ανάγνωσμα. Κι ο ίδιος ο συγγραφέας αυτό ξεκαθαρίζει στον πρόλογο: «Κυριαρχεί η έρευνα και η καταγραφή... η γλώσσα των αριθμών σε πρώτο πλάνο και οι αναμνήσεις διάσπαρτες αλλά σε δεύτερο ρόλο...». Δεν αντιλέγω κι εφόσον ξεκαθαρίζει το στόχο του βιβλίου, πάσο. Έχει όμως στα χέρια του έναν θησαυρό και δεν τον αναδεικνύει. Ελλιπής λίστα τευχών, επαναλήψεις εξωφύλλων (πότε ασπρόμαυρα και πότε έγχρωμα) κ.ά. 1218 εξώφυλλα κάλλιστα θα μπορούσαν να ντύσουν πολύ ωραία αισθητικά ένα τέτοιο λεύκωμα κι αντί αυτού βλέπουμε επαναλήψεις (βλ. σελ. 10 και 104, 10 και 103, 11 και σελίδα τίτλου κ. ά.).

Για να μην αναφέρω τα άσχετα εξώφυλλα των συναφών περιοδικών κόμικς των σχετικών δεκαετιών (Μπλεκ, Δίκαιος κλπ. κλπ.) που ναι, είναι όμορφα, αλλά δεν κολλάνε έτσι ατάκτως ερριμμένα, κάτι που είχα παρατηρήσει και στο πρώτο βιβλίο. Ή έστω με λεζάντες. Απίστευτη εικονογράφηση, πανέμορφες εικόνες, υλικό που θα μπορούσε να τοποθετηθεί σωστά και να αναδείξει με άριστο τρόπο τον κόπο και το συλλεκτισμό του συγγραφέα. Η εικονογράφηση είναι σαν τη σύζυγο: όσο καλοντυμένη είναι, αν βγαίνετε κοινές εξόδους π.χ. στο Μοναστηράκι και την ψάχνεις στο Γκάζι, μην τη βγάζεις έξω!!!!

Κάτι άλλο που παρατήρησα είναι μια επανάληψη. Στη σελίδα 46 και στην 78 ο συγγραφέας γράφει για το ίδιο θέμα, το δημοψήφισμα που είχαν κάνει οι εκδότες του περιοδικού το 1973 για τα καινούρια κόμικς που οι αναγνώστες θα θέλουν να δουν στο αγαπημένο τους περιοδικό. Που πιο πολύ ταιριάζει στη δεύτερη θέση (Καταχωρήσεις) παρά στην πρώτη (Οι καλοί, οι κακοί και οι άσχημοι). Έχω άδικο να φωνάζω μετά;

ΟΚ, δε θα γκρινιάξω άλλο, αλλά όπως έγραψα πιο πάνω, άλλαι αι βουλαί του Πάνου κι άλλα ο Γιώργος κελεύει. Ναι, είναι μια αξιόλογη δουλειά, ναι δείχνει μελέτη, αγωνία, ψάξιμο, ενδιαφέρον για αυτό το περιοδικάκι. Γράφει για όλα, αλλά θέλει λίγο περισσότερη ευταξία και έναν σαφή διαχωρισμό καλοσωρίσματος και συλλεκτισμού (τώρα θα μιλήσουμε για την τετράδα και τώρα θα καταγράψουμε τα τεύχη), δηλαδή μια ισορροπία για να κρατήσει και τον νοσταλγικό αναγνώστη αλλά και τον «ερευνητή»...

Συγγραφέας: Γιώργος Κοσκινάς
Εκδόσεις: Αιγόκερως
Σελίδες: 108
ISBN: 960-322-368-9
Έτος έκδοσης: 2009
Εξώφυλλο: Μαλακό
Διαστάσεις: 20x21
Τιμή: 11,50€