Διαβάζοντας Κλασσική Λογοτεχνία 28: Θα πέθαινα για σένα και άλλα χαμένα διηγήματα

Μια ακυκλοφόρητη συλλογή διηγημάτων
του F. Scott Fitzgerald!

Του Παναγιώτη Πλαφουτζή

Σε αυτή τη συλλογή έχουν συγκεντρωθεί τα τελευταία αδημοσίευτα διηγήματα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ, του εμβληματικού συγγραφέα των μυθιστορημάτων "Ο μεγάλος Γκάτσμπι" και "Τρυφερή είναι η νύχτα", με σχολιασμό της μελετήτριας του έργου του, Αν Μάργκαρετ Ντάνιελ.

Και τα δεκαοκτώ διηγήματα αποδίδουν με υπέροχο τρόπο ένα μωσαϊκό εικόνων από τη δεκαετία του ’30. Ορισμένα είχαν κυριολεκτικά χαθεί και ξαναήρθαν στο φως μόλις πρόσφατα, κάποια προορίζονταν για κινηματογραφικά σενάρια αλλά ποτέ δεν έγιναν ταινίες, ενώ άλλα παρέμειναν αθέατα επειδή οι επιμελητές παλαιότερων εκδόσεων δεν κατανοούσαν το νόημά τους –ο μόνιμος φόβος του συγγραφέα μήπως λογοκριθούν ή υποστούν προσαρμογές…

«Ένας θησαυρός διηγημάτων που έμειναν αδημοσίευτα επειδή ο Φιτζέραλντ αρνιόταν να υποβληθούν σε επιμέλεια… Και τώρα τα έχουμε στη διάθεσή μας –μια απροσδόκητη και σπουδαία προσθήκη στο έργο του!»

–Washington Post

«Μια συλλογή που ρίχνει φως στην πιο σκοτεινή, πιο αυτοβιογραφική πλευρά του Φιτζέραλντ…»

–Vice

Ο Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ γεννήθηκε στο Σεντ Πολ της Μινεσότα το 1896. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, πολέμησε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα, "Η άλλη όψη του Παραδείσου", το 1920. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη Ζέλντα Σάιρ και, για τα επόμενα δέκα χρόνια, το ζευγάρι μοίραζε τον χρόνο του ανάμεσα στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι, και τη Ριβιέρα. Ο Φιτζέραλντ ήταν ένας αληθινά καινοτόμος συγγραφέας. Χάρη στη γραφή του, απέκτησε τη φήμη ενός από τους σημαντικότερους και πλέον αγαπητούς Αμερικανούς συγγραφείς του εικοστού αιώνα, και τα μυθιστορήματά του "Ο μεγάλος Γκάτσμπι" και "Τρυφερή είναι η νύχτα" θεωρούνται αριστουργήματα. Πέθανε το 1940 από καρδιακή προσβολή στο Λος Άντζελες, μόλις σαράντα τεσσάρων ετών, ενώ έγραφε το μυθιστόρημα "Ο τελευταίος μεγιστάνας"...

Η Αν Μάργκαρετ Ντάνιελ διδάσκει λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο New School της Νέας Υόρκης. Από το 1996 μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει πλήθος εργασιών με θέμα τον Φιτζέραλντ και τον Μοντερνισμό.

«Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει ότι για έναν έξυπνο άνθρωπο το να γράφει εμπορικά είναι ίσως το δυσκολότερο πράγμα στον κόσμο...»

Σελίδες Νοσταλγίας: Ο F. Scott Fitzgerald θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς του εικοστού αιώνα, παρόλο που το συγγραφικό του έργο δεν είναι πολύ μεγάλης έκτασης. Ο τρόπος γραφής του και η ποιότητα των μυθιστορημάτων του, όπως το "Ο μεγάλος Γκάτσμπι", συνετέλεσε στην εδραίωση της φήμης του. Μόλις πέρυσι εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Scribner μια συλλογή ανέκδοτων ιστοριών του, η οποία περιλαμβάνει διηγήματα και σενάρια, κάποια από τα οποία θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα χαμένα. Τώρα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε την έκδοση αυτή και στα ελληνικά.

Οι συγκεκριμένες ιστορίες προέρχονται απ' όλη την σταδιοδρομία του Fitzgerald, από την εποχή της νεότητας, πριν έρθει η αναγνώριση, μέχρι και το τέλος της ζωής του. Κι επειδή ο ίδιος επιθυμούσε να τον χαρακτηρίζουν ως «μυθιστοριογράφο», ποτέ δεν θεώρησε ότι αυτές οι ιστορίες που έγραφε, κυρίως κατά παραγγελία για κάποια περιοδικά, είχαν την ίδια λογοτεχνική αξία.

Ωστόσο, για εμάς σήμερα είναι μεγάλη ευκαιρία να μπορούμε να τις διαβάζουμε, καθώς αποκτούμε μια πιο πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα για τον συγγραφέα. Ποιες ήταν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκαν αυτά τα άγνωστα μέχρι τώρα κείμενα; Καθώς τα περισσότερα από τα διηγήματα της συλλογής δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ, επειδή ο ίδιος αρνήθηκε να προβεί σε αλλαγές, διορθώσεις και περικοπές, μπορούμε με βεβαιότητα να σκεφτούμε ότι τώρα έχουμε στα χέρια μας τα πιο "αυθεντικά" του έργα, τα πιο γνήσια κομμάτια του εσωτερικού του κόσμου. Κι επειδή ο Fitzgerald συνήθιζε να γράφει χρησιμοποιώντας αυτοβιογραφικά του στοιχεία, καταλαβαίνουμε την ακόμη μεγαλύτερη σπουδαιότητα των ιστοριών αυτών. Ωριμότερος λογοτεχνικά και εννοιολογικά, κυρίως όμως θεματολογικά, ο διηγηματογράφος και σεναριογράφος Fitzgerald μας παρασέρνει και μας βυθίζει σε μια άλλη εποχή, τότε που θεωρούνταν ανήκουστο να υπάρχουν ανεξάρτητες ηθικά και επαγγελματικά γυναίκες ή ήταν ταμπού να γράφεις για την ενδοοικογενειακή βία, το σεξ και τα ναρκωτικά, στοιχεία που εισήγαγε εκείνος στην σύγχρονη αμερικάνικη μυθιστοριογραφία, δημιουργώντας αντιδράσεις.

Βέβαια, όλα αυτά γίνονται με την συμβολή της επιμελήτριας της έκδοσης, της Anne Margaret Daniel, η οποία μελετά επί χρόνια τη ζωή και το έργο του συγγραφέα, συγκεντρώνοντας χειρόγραφα, φωτογραφίες και άλλο πολύτιμο υλικό.

Η Daniel, με αυτό το βιβλίο, παραδίδει σεμινάριο σε άλλους επίδοξους μελετητές. Ένας τεράστιος όγκος πρόσθετων πληροφοριών, όχι μόνο γύρω από τον Fitzgerald και το έργο του αλλά και για την εποχή του, μας βοηθά να κατανοήσουμε ακόμα περισσότερο τον συγγραφέα. Πέρα από την Εισαγωγή, το Σημείωμα και τα εισαγωγικά μέρη πριν από την κάθε ιστορία, υπάρχουν πολλές φωτογραφίες αλλά και 59 σελίδες με 265(!) επεξηγηματικές σημειώσεις.

Το μεγάλο κραχ του 1929, τα οικονομικά προβλήματα, τα θέματα υγείας του ίδιου και της γυναίκας του -της Ζέλντα, τα υπερατλαντικά ταξίδια, οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, είναι ζητήματα που δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστη την πένα του. Νιώθοντας ότι ο κόσμος αλλάζει, εκείνος δεν μπορεί να παραμείνει αμέτοχος, εξελίσσεται ως συγγραφέας, αρνείται να παραμείνει στάσιμος σε ένα στυλ γραφής που επιθυμούν μεν οι καλλιεργημένοι αρχισυντάκτες των μεγάλων περιοδικών, δεν αντιπροσωπεύει όμως τον ίδιο. Παύει να συμβιβάζεται πνευματικά, αν και αναγκάζεται λόγω οικονομικής ανάγκης να συνεχίσει να τους στέλνει έργα του. Και, αν και φοβάται, συνεχίζει να ελπίζει μέχρι το τέλος ότι όλα θα πάνε καλά...

Οι εκδόσεις Κλειδάριθμος εξασφάλισαν άμεσα τα δικαιώματα και μας έδωσαν την ευκαιρία να "περπατήσουμε" για λίγο στα άγνωστα λογοτεχνικά μονοπάτια ενός θρύλου... Μια εξαιρετική έκδοση που δεν πρέπει να λείπει από την βιβλιοθήκη κανενός φαν της λογοτεχνίας.

Κριτική: ✰✰✰✰✰✰✰✰✮✮ 8/10

Ξενόγλωσσος τίτλος: I'd Die For You - And Other Lost Stories
Συγγραφέας: F. Scott Fitzgerald
Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη
Επιμέλεια: Anne Margaret Daniel
Σελίδες: 640
ISBN: 978-960-461-843-9
Διαστάσεις: 14 x 20,5 εκ.
Χρώμα: Μονόχρωμο
Εξώφυλλο: Μαλακό
Ημερομηνία κυκλοφορίας: Παρασκευή 22 Ιουνίου 2018
Αρχική τιμή: 17,70€
Εκδότης: Κλειδάριθμος

🔎3199