Παρασκευή 20 Ιουνίου 2025

Οι ταινίες που αγαπήσαμε 69: Τα Σαγόνια του Καρχαρία / Jaws (1975)


50 χρόνια από την πρεμιέρα της ταινίας
που άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε την θάλασσα!


Τα Σαγόνια του Καρχαρία (πρωτότυπος τίτλος: Jaws) είναι μια αμερικανική ταινία, ένα περιπετειώδες θρίλερ, σε σκηνοθεσία Steven Spielberg. Πρωταγωνιστούν οι Roy Scheider, Richard Dreyfuss και Robert Shaw.

Η υπόθεση εξελίσσεται σε ένα νησί που έχει ως κύριο εισόδημα τον τουρισμό, όταν λίγο πριν την έναρξη της τουριστικής σεζόν εμφανίζεται ένας καρχαρίας που επιτίθεται σε ανθρώπους. Αν και ο αρχηγός της αστυνομίας, που φοβάται τη θάλασσα, επιμένει να κλείσουν οι παραλίες, ο δήμαρχος αρνείται, φοβούμενος την οικονομική καταστροφή της κοινότητας. Όταν ο αριθμός των θυμάτων αρχίζει να αυξάνεται, ο αρχηγός, ένας ωκεανογράφος ειδικός για τους καρχαρίες και ένας έμπειρος καπετάνιος αναχωρούν με ένα καΐκι για να σκοτώσουν τον καρχαρία. Δεν έχουν ιδέα, όμως, του τι θα αντιμετωπίσουν...


Πενήντα χρόνια μετά την κυκλοφορία του, το θρυλικό φιλμ «Τα Σαγόνια του Καρχαρία» παραμένει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα θρίλερ όλων των εποχών. Δεν αποτέλεσε μόνο πηγή φόβου για εκατομμύρια θεατές, αλλά και ορόσημο στην κινηματογραφική αφήγηση. Ωστόσο, πίσω από την κινηματογραφική του επιτυχία κρύβεται μια δύσκολη προσωπική εμπειρία του 28χρονου τότε δημιουργού του, Steven Spielberg:
«Όταν η ταινία ολοκληρώθηκε στο νησί Martha’s Vineyard, έπαθα κρίση πανικού. Είχα ξεπεράσει τα όριά μου, ήμουν εκεί επτά ή οκτώ μήνες. Ήταν, από άποψη συντονισμού και διαχείρισης της παραγωγής, νομίζω η πιο δύσκολη ταινία που έχω κάνει ποτέ», είπε ο θρυλικός σκηνοθέτης στο επερχόμενο ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει το National Geographic για την επέτειο των 50 χρόνων.

Εκατομμύρια θεατές, μετά την προβολή της ταινίας, απέφευγαν να βουτήξουν στα βαθιά νερά, προτιμώντας να παραμένουν στα ρηχά, δίπλα στα παιδιά, εκεί που σκάει το κύμα. Πολλοί άλλοι βίωσαν εφιάλτες με απειλητικούς καρχαρίες ή παρακολουθούσαν με αγωνία τον ορίζοντα, αναζητώντας κάποιο σημάδι κινδύνου.
Η ταινία σημείωσε εισπρακτικό και καλλιτεχνικό θρίαμβο, θέτοντας τα θεμέλια του μπλοκμπάστερ και καθιερώνοντας το καλοκαίρι ως την κορυφαία περίοδο για το αμερικανικό box office.


Η ταινία βασίστηκε σε ένα βιβλίο, στο πρώτο μυθιστόρημα του 34χρονου τότε δημοσιογράφου και λάτρη των καρχαριών, Πίτερ Μπέντσλεϊ. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στην Αμερική το 1974 κι ενώ προηγουμένως οι περισσότεροι επιμελητές του εκδοτικού οίκου που είχε πάρει τα δικαιώματα, είχαν σοκαριστεί με τις ανατριχιαστικές περιγραφές του βίαιου θανάτου του πρώτου θύματος του καρχαρία, ενός θαλάσσιου σίριαλ κίλερ, κάτι που υπήρξε πρωτόγνωρο στα χρονικά της λογοτεχνίας. Το βιβλίο σημείωσε εξίσου μεγάλη επιτυχία, ιδιαίτερα μετά και την κυκλοφορία της ταινίας.

Ο Spielberg ήθελε να κινηματογραφήσει τις σκηνές μέσα στο νερό με κοντινά πλάνα, για να μοιάζουν με αυτό που βλέπουν οι άνθρωποι που κολυμπούν. Για τον λόγο αυτό, ο κινηματογραφιστής του Bill Butler επινόησε ένα νέο εξοπλισμό για να διευκολύνει την υποβρύχια λήψη, συμπεριλαμβανομένης μιας εξέδρας για να διατηρεί την κάμερα σταθερή και ένα υποβρύχιο κουτί κάμερας. Όχι μόνο πέτυχαν τον σκοπό τους αλλά "δίδαξαν" στους άλλους κινηματογραφιστές πώς πετυχαίνεις ένα άρτιο αποτέλεσμα.

Όσον αφορά τον ρόλο του φονικού καρχαρία, η παραγωγή σχεδίασε τρεις μηχανικούς καρχαρίες για να εξυπηρετούν κάθε πλευρά των πλάνων. Υπεύθυνος γι' αυτό ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής και σχεδιαστής παραγωγής Joe Alves. Τα μεγάλα θαλάσσια πλάσματα κατασκευάστηκαν από την Rolly Harper's Motion Picture, ενώ ακολούθησε ολόκληρη επιχείρηση για να μεταφερθούν και να τοποθετηθούν στα σετ που θα τα βοηθούσαν να στηρίζονται και να "κινούνται". Επίσης, κατασκευάστηκαν και δύο πανομοιότυπα μοντέλα του σκάφους «Orca», το ένα αποκλειστικά και μόνο για τη βύθισή του.


Ένας από τους λόγους που η παραγωγή ξέφυγε κατά πολύ από το αρχικό πλάνο στους χρόνους και τον προϋπολογισμό, ήταν οι καθυστερήσεις και οι δυσκολίες των γυρισμάτων, τα οποία πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά στον ωκεανό, αλλά και στην τελειομανία του σκηνοθέτη.

Η μουσική επένδυση του John Williams παραμένει μέχρι σήμερα σημείο αναφοράς στην ιστορία του κινηματογράφου. Όπως έχει παραδεχτεί ο Steven Spielberg, η μουσική της ταινίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιτυχία της. Η εικόνα του καρχαρία συνδυαστικά με την ένταση και τον ρυθμό της μουσικής, μεταδίδουν την αγριότητα της επιθετικής φύσης του.
Επίσης, η αφίσα που δημιουργήθηκε από τον Roger Kastel είναι από τα πιο διάσημα έργα του εικοστού αιώνα και πολλές φορές έχει χρησιμοποιηθεί σε πολιτικά σκίτσα και εξώφυλλα περιοδικών.

Την επιτυχία της ταινίας, ακολούθησαν τρεις συνέχειες:
Jaws 2 (1978)
Jaws 3-D (1983)
Jaws The Revenge (1987)

Το 2001 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.


Δείτε και το trailer της ταινίας, στο κανάλι μας:



🔎4972


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου