Σαν σήμερα, το 1770... Γεννιέται ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Ἐγεννήθηκα εἰς τὰ 1770, Ἀπριλίου 3, τὴν δευτέραν τῆς Λαμπρῆς. Ἡ ἀποστασία τῆς Πελοποννήσου ἔγινε εἰς τὰ 1769. Ἐγεννήθηκα εἰς ἕνα βουνό, εἰς ἕνα δένδρο ἀποκάτω, εἰς τὴν παλαιὰν Μεσσηνίαν, ὀνομαζόμενον Ραμαβούνι.

Στις 3 Απριλίου 1770 γεννιέται ο Έλληνας αγωνιστής της απελευθέρωσης του γένους κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, γνωστός με το προσωνύμιο ο Γέρος του Μοριά.

Το 1780, ήταν 10 ετών, όταν ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους, ένα γεγονός που σημάδεψε τη ζωή του.

Σε ηλικία 15 ετών εντάχθηκε στη συμμορία του κλέφτη Ζαχαριά. Το 1792 βοήθησε τον Ανδρέα Ανδρούτσο (πατέρα του Οδυσσέα) να διεκπεραιωθεί επιτυχώς στη Στερεά Ελλάδα, γεγονός που τον ανέδειξε για τις ικανότητές του.

Η δράση του Κολοκοτρώνη σιγά-σιγά απλώθηκε, μαζί με τη φήμη του, σ' όλη την Πελοπόννησο. Το 1802 είχε γίνει τόσο επικίνδυνος στους κατακτητές, ώστε ο βοεβόδας της Πάτρας πέτυχε να εκδοθεί σουλτανικό φιρμάνι που τον καταδίκαζε σε θάνατο και ανάθετε την εκτέλεση στους προεστούς, οι οποίοι αν δεν κατόρθωναν να τον σκοτώσουν θα εκτελούνταν οι ίδιοι.

Το 1805, έπειτα από προδοσία των προεστών ο Κολοκοτρώνης μετέβη στη Ζάκυνθο, όπου ίσχυε τότε το καθεστώς της Ιονίου Πολιτείας. Απέρριψε πρόταση των Άγγλων να συμμετάσχει στον πόλεμο κατά των Γάλλων, καθώς δεν υπήρχε κάποιο όφελος για τον αγώνα ανεξαρτησίας των Ελλήνων.

Επέστρεψε στη Μάνη όπου γνώρισε την εχθρότητα τόσο των Τούρκων όσο και των κοτζαμπάσηδων. Ο Πατριάρχης είχε ήδη αφορίσει την οικογένειά του, ενώ ο Ζαχαριάς είχε πεθάνει.

Στη συνέχεια η οικογένειά του σχεδόν ξεκληρίστηκε, έπειτα από προδοσία των καλογέρων της μονής Αιμυαλών (σφαγιάστηκαν 28 πρώτα ξαδέρφια του και ο αδερφός του).

Επέστρεψε στη Ζάκυνθο, όπου γνωρίστηκε με τον Καποδίστρια, τον Μπότσαρη, το Τζαβέλα και άλλες μετέπειτα ηγετικές φυσιογνωμίες του Αγώνα.

Την περίοδο 1810-1816 ο Κολοκοτρώνης υπηρέτησε στον αγγλικό στρατό, όπου είχε την ευκαιρία να μελετήσει και να μάθει πράγματα για την ελληνική ιστορία. Το 1816 αποστρατεύθηκε και απασχολήθηκε ως έμπορος ζώων, ωστόσο το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία.

Το 1821, μεταμφιεσμένος σε καλόγερο, φθάνει στην Πελοπόννησο για να οργανώσει τον Αγώνα στην περιοχή. Η γενναιότητά του και οι στρατιωτικές ικανότητές του αναγνωρίζονταν απ' όλους.

Συμμετείχε στην κατάληψη της Καλαμάτας, του Βαλτετσίου και στην άλωση της Τριπολιτσάς.

Το 1822, ως αρχιστράτηγος των δυνάμεων της Πελοποννήσου συνέτριψε τη στρατιά του Δράμαλη στα Δερβενάκια. Ακολούθως πρωτοστάτησε στην κατάληψη του Ναυπλίου.

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου συνελήφθη και φυλακίστηκε, ενώ έχασε και το γιο του, Πάνο. Τότε ήταν η πρώτη φορά που τέθηκε το ζήτημα της εκτέλεσής του.

Το 1825 αποφυλακίστηκε και επιφορτίσθηκε με την αποστολή να ανακόψει την προέλαση του Ιμπραήμ που είχε ερημώσει την Πελοπόννησο. Το ηθικό των αγωνιζομένων είχε υποχωρήσει αισθητά και για να αποτρέψει το προσκύνημα, ο Κολοκοτρώνης έδωσε την περίφημη εντολή: «Φωτιά και Τσεκούρι στους Προσκυνημένους».

Ο Κολοκοτρώνης οδηγεί τους αγωνιστές στην μάχη
(πίνακας του Ν. Βαρβέρη, συλλογή Κουτλίδη)

Η στολή, τα όπλα και προσωπικά αντικείμενα
του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

Παρότι δεν κατόρθωσε να νικήσει σε μάχη τον Ιμπραήμ, πέτυχε να διατηρηθεί ζωντανή η Επανάσταση στην Πελοπόννησο, γεγονός που ευνόησε τις εξελίξεις στο ζήτημα της ίδρυσης του πρώτου ελληνικού κράτους.

Με την έλευση του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, ο Κολοκοτρώνης τάχθηκε στο πλευρό του και του παρείχε τη στήριξή του.

Κατά την περίοδο της Αντιβασιλείας παραγκωνίστηκε όπως και οι περισσότεροι Αγωνιστές του 1821, καθώς δε συμπεριελήφθη στις τάξεις του τακτικού στρατού που συγκροτήθηκε.

Η Αντιβασιλεία προχώρησε στη σύλληψή του (μαζί και του Πλαπούτα) με την κατηγορία της ανατρεπτικής δράσης και της εσχάτης προδοσίας. Ο τότε Πρωθυπουργός Σπυρίδων Τρικούπης παραιτήθηκε αμέσως μαζί με άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Ο Γέρος του Μοριά σε ηλικία 64 ετών φυλακίστηκε στο Ιτς Καλέ (Ακροναυπλία). Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε για να υποστηρίξει τον Κολοκοτρώνη και το πρωτοπαλίκαρό του, ενώ ιστορική έχει μείνει η φράση του: «Εγώ κρατώ στο σολδάτο 49 χρόνους και πολεμώ για την πατρίδα».

Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου Αναστάσιος Πολυζωίδης και ο δικαστής Γεώργιος Τερτσέτης αρνήθηκαν να υπογράψουν την κατάπτυστη απόφαση του δικαστηρίου, στο οποίο είχαν εμφανισθεί ψευδομάρτυρες για να στοιχειοθετηθούν οι δήθεν κατηγορίες.

Η παράνομη καταδικαστική απόφαση ξεσήκωσε μεγάλες εξεγέρσεις και τελικά η ποινή δεν εκτελέστηκε. Οι δύο άνδρες παρέμειναν στη φυλακή έως ότου ο Όθων τους απελευθερώσει και τους αποδώσει τις τιμές και τα αξιώματά τους.

Το 1834 ο Κολοκοτρώνης εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου έζησε ως το θάνατό του.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του υπαγόρευσε στον Τερτσέτη τα Απομνημονεύματά του, πολύτιμο ανάγνωσμα για την κατανόηση του ιστορικού πλαισίου του Αγώνα.

Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου 1843.

O τάφος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στο Α΄ Νεκροταφείο.
Επάνω του φέρει επίγραμμα:
Σίγα διαβάτη,
Εδώ κοιμάται ο Γέρος του Μοριά
τον ύπνο του μην του ταράξεις

Σημείο αναφοράς της ομιλίας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη Πνύκα (1838) αποτελεί το παρακάτω απόσπασμα:

Όταν αποφασήσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλογισθήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε: «Που πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα;», αλλά, ως μία βροχή, έπεσε σε όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση!

Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Wikipedia